"Aπό τα μέσα Φεβρουαρίου (1826), άρχισαν πολλαίς φαμελλιαίς να υστερούνται το ψωμί. Mία Mεσολογγίτισσα, Bαρβάρηνα ωνομάζητο, ήτις περίθαλπεν ασθενήν (και) τον αυτάδελφόν μου Mήτρον, ετελείωσεν την θροφήν της, και μυστικά, (μαζί) με άλλαις δύο φαμελλιαίς Mεσολογγίτικες, έσφαξαν ένα γαϊδουράκι, πωλάρι, και το έφαγαν.
Tαις ηύρα οπού έτρωγαν· ερώτησα πού ηύραν το κρέας, και τρόμαξεν η ψυχή μου όταν άκουσα ότι ήτον γαϊδούρι.
Mία συνδροφιά στρατιωτών Κραβαριτών είχεν έναν σκύλον και, κρυφά και αυτοί, τον έσφαξαν και τον μαγείρευσαν. Eμαθητεύθη και τούτο.
Hμέραν παρ' ημέραν αυξάνουσα η πείνα, έπεσεν και η πρόληψις και όλα του να τρώγουν ακάθαρτα, και άρχισαν αναφανδόν πλέον να σφάζουν άλογα, μουλάρια και γαϊδούρια, και ακόμη να τα πωλούν μία λίρα την οκά οι ιδιοκτήται (των) -και πού να προφθάσουν;
Tρεις ημέραις απέρασαν, και ετελείωσαν και αυτά τα ζώα.
Περί τα τέλη Φεβρουαρίου, οι στρατιώται άλλοι είχαν από 2-3 οκ. αλεύρι (έκαστος), και άλλοι καθόλου.
Eδιορίσθη μία επιτροπή να παρατηρήση εις όλας τας οικίας, και εις τα κιβώτια ακόμη (των οικογενειών), και (ό,τι αλεύρι ευρεθή) να το συνάξη (διά) να διανεμηθή κατ' άνδρα εις όλους, στρατιώτας και πολίτας, μικρούς και μεγάλους, (ώστε) να σώσωμεν (την τροφήν) όλοι ίσια.
Eξετάσασα κατά σειράν όλας τας οικίας, μόλις ηύρεν 600 οκάδες· και έως 600 (άλλες οκ.) οπού είχαν αι (ευρεθείσαι) σάκκιναις, 1200. Tούτο (το αλεύρι) εμοιράσθη με εν φλιτζιάνι (ως μέτρον). Εμοίρασαν και από εν φλιτζιάνι κουκκιά. ’ρχισαν λοιπόν να σμίγουν ετούτο το ολίγον κουκκί και αλεύρι, εις την τέντζερην και να βάνουν (μέσα και) καβούρους στουμπίζοντές τους.
O συνεργάτης του Kου Γ. Μεσθενέα τυπογράφου, καθήμενος εις την οικίαν μας, έσφαξεν και έφαγεν μίαν γάταν, και έβαλεν τον ψυχογυιόν του Στορνάρη και εσκότωσαν άλλην μίαν. Τούτος υπέμνησεν (εις) τους άλλους (να πράξουν το ίδιον), και εις ολίγας ημέραις γάτα δεν έμεινεν. O Αγιομαυρίτης ιατρός (Π. Στεφανίτσης) εμαγείρευσεν τον σκύλον του με λάδι, από το οποίον είχαμεν αρκετόν, και επαινούσεν το φαγί του ότι ήτον το πλέον νοστιμώτερον.
Oι στρατιώται πλέον αυθαδίασαν, και άρπαζαν οποιονδήποτε σκύλον ή γάταν εύρισκαν εις τον δρόμον. [...]
Aρχίσαμεν, περί τας 15 Mαρτίου, ταις πικραλήθραις, χορτάρι της θαλάσσης· το εβράζαμεν πέντε φοραίς έως ότου έβγαινεν η πικράδα, και το ετρώγαμεν με ξείδι και λάδι ωσάν σαλάτα, (αλλά) και με ζουμί από καβούρους ανακατωμένον και τούτο.
Eδόθησαν και εις τους ποντικούς, πλην ήτον ευτυχής όστις εδύνατο να πιάση έναν. Bατράχους δεν είχαμεν, κατά δυστυχίαν.
Aπό την έλλειψην της θροφής αύξαναν αι ασθένειαι, πονόστομος και αρθρίτις. Eις τοιαύτην κατάστασιν ευρισκόμασθον όταν μας έφθασεν γράμμα των απεσταλμένων (μας εις Nαύπλιον συσταίνον) να βαστάξωμεν 12 ημέραις, και να φάγωμεν (εν ανάγκη) ένας τον άλλον. [...]
Εκείνην την ημέραν ένας Kραβαρίτης έκοψεν κρέας από το μηρί ενός φονευμένου και το έφαγεν".
N. Kασομούλη, Eνθυμήματα στρατιωτικά της επαναστάσεως των Eλλήνων. Aπό τα 1821 μέχρι των 1833, τ. B', επιμ. Γ. Bλαχογιάννης, Aθήνα, 1940, σ. 241-242, 242-243 και 256 αντίστοιχα.
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
Κυριακή 29 Μαρτίου 2015
Σάββατο 28 Μαρτίου 2015
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ , 28 ΜΑΡΤΙΟΥ Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ....
Στις 28 Μαρτίου του 1969 ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης (1900-1971) αποφασίζει να λύσει τη σιωπή του και να μιλήσει ανοιχτά κατά της χούντας των συνταγματαρχών. Μαγνητοφωνεί μία δήλωση, στην οποία, μεταξύ άλλων, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στο στρατιωτικό καθεστώς για την τραγωδία στην οποία οδηγούσε την Ελλάδα.
Η κασέτα φθάνει λαθραία στο Λονδίνο και αυθημερόν η δήλωσή του μεταδίδεται από την Ελληνική Υπηρεσία του BBC, ενώ αναμεταδίδεται από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Παρισιού και την «Ντόιτσε Βέλε».
Η Δήλωση Σεφέρη
Πάει καιρός που πήρα την απόφαση να κρατηθώ έξω από τα πολιτικά του τόπου. Προσπάθησα άλλοτε να το εξηγήσω, αυτό δε σημαίνει διόλου πως μου είναι αδιάφορη η πολιτική ζωή μας.
Έτσι, από τα χρόνια εκείνα ώς τώρα τελευταία έπαψα κατά κανόνα ν’ αγγίζω τέτια θέματα. Εξ άλλου τα όσα δημοσίεψα ώς τις αρχές του 1967, και η κατοπινή στάση μου (δεν έχω δημοσιέψει τίποτε στην Ελλάδα από τότε που φιμώθηκε η ελευθερία) έδειχναν, μου φαίνεται αρκετά καθαρά τη σκέψη μου.
Μολαταύτα, μήνες τώρα, αισθάνομαι μέσα μου και γύρω μου, ολοένα πιο επιτακτικά το χρέος να πω ένα λόγο για τη σημερινή κατάστασή μας. Με όλη τη δυνατή συντομία, νά τι θα έλεγα:
Κλείνουν δυο χρόνια που μας έχει επιβληθεί ένα καθεστώς όλως διόλου αντίθετο με τα ιδεώδη για τα οποία πολέμησε ο κόσμος μας και τόσο περίλαμπρα ο λαός μας, στον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο.
Είναι μια κατάσταση υποχρεωτικής νάρκης όπου, όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές, με πόνους και με κόπους, πάνε κι’ αυτές να καταποντισθούν μέσα στα ελώδη στεκάμενα νερά. Δε θα μου είταν δύσκολο να καταλάβω πως τέτιες ζημιές δε λογαριάζουν παρά πολύ για ορισμένους ανθρώπους. Δυστυχώς, δεν πρόκειται μόνο γι’ αυτόν τον κίνδυνο.
Όλοι πια το διδάχτηκαν και το ξέρουν πως στις δικτατορικές καταστάσεις, η αρχή μπορεί να μοιάζει εύκολη, όμως η τραγωδία περιμένει, αναπότρεπτη, στο τέλος. Το δράμα αυτού του τέλους μάς βασανίζει, συνειδητά ή ασυνείδητα όπως στους παμπάλαιους χορούς του Αισχύλου. Όσο μένει η ανωμαλία, τόσο προχωρεί το κακό.
Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα απολύτως πολιτικό δεσμό, και, μπορώ να το πω, μιλώ χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τον γκρεμό όπου μας οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε τον τόπο. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι Εθνική επιταγή.
Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου. Παρακαλώ το Θεό, να μη με φέρει άλλη φορά σε παρόμοια ανάγκη να ξαναμιλήσω.
Η Χούντα, φανερά ενοχλημένη από την εξέλιξη αυτή, θα αφαιρέσει από τον Σεφέρη τον τίτλο του πρέσβεως επί τιμή και το δικαίωμα χρήσης του διπλωματικού διαβατηρίου του. Θα δικαιολογήσει την πράξη της αυτή με το επιχείρημα ότι ή δήλωσή του μεταδόθηκε από τη ραδιοφωνία της Σοβιετικής Ένωσης και άρα συνιστά αντεθνική προπαγάνδα. Στον χορό θα μπει και ο φιλικός της Τύπος, που θα γράψει ότι ο Σεφέρης «πούλησε την Κύπρο για να πάρει το Νόμπελ», ενώ θα τον χαρακτηρίσει κρυφοκομμουνιστή και μίσθαρνο όργανο ξένων κυβερνήσεων.
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2015/03/blog-post_448.html#ixzz3VhcIQPDN
20 ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Ρίξτε μια ματιά σε αυτές τις πολύ δυνατές φωτογραφίες που ακολουθούν. Κάποιες από αυτές καταγράφουν μερικά γνωστά ιστορικά γεγονότα, ενώ υπάρχουν και κάποιες που είναι πολύ σπαρακτικές...
Ο 86χρονος Κωνσταντίν Πρόνιν, ένας βετεράνος του Β “Παγκοσμίου Πολέμου από τη Λευκορωσία , κάθεται σε ένα παγκάκι, στο πάρκο Γκόρκι που βρίσκεται στη Μόσχα, και περιμένει τους συντρόφους του, στην επέτειο της Ημέρας της Νίκης.
Ο Κωνσταντίν έρχεται σε αυτό το παγκάκι κάθε χρόνο, την ίδια μέρα. Την ημέρα αυτής της φωτογραφίας (9 Μαΐου 2011) δεν εμφανίστηκε κανείς από την μονάδα του.
Ο Κωνσταντίν έρχεται σε αυτό το παγκάκι κάθε χρόνο, την ίδια μέρα. Την ημέρα αυτής της φωτογραφίας (9 Μαΐου 2011) δεν εμφανίστηκε κανείς από την μονάδα του.
Εκατοντάδες γαλαξίες όπως ήταν πριν 10 δισεκατομμύρια έτη. Η εικόνα είναι από το τηλεσκόπιο Hubble.
Ηλιοβασίλεμα στον Άρη. Η φωτογραφία λήφθηκε το 2005 από το ρόβερ Spirit.
Ένας στρατιώτης προχωράει με αργά, προσεκτικά βήματα για να εξουδετερώσει ένα παγιδευμένο αυτοκίνητο στη Βόρεια Ιρλανδία.
Ο Neil Armstrong μετά την βόλτα του στην επιφάνεια της Σελήνης.
Εβραίοι πρόσφυγες μόλις συνειδητοποίησαν ότι δεν θα οδηγηθούν τελικά για εκτέλεση σε κάποιο φρικτό στρατόπεδο συγκέντρωσης αλλά θα αποκτήσουν ξανά την ελευθερία τους.
Ένας άστεγος άντρας κοιμάται έξω από ένα εστιατόριο στο Μιλγουόκι.
Συγκέντρωση Ναζί στη Νυρεμβέργη το 1937.
Αυτή η φωτογραφία της Γης από το διάστημα λήφθηκε από τον αστροναύτη Μάικλ Κόλινς. Όταν ο Κόλινς τράβηξε αυτή τη φωτογραφία ήταν ο μοναδικός άνθρωπος, ζωντανός ή νεκρός, που δεν υπάρχει στο πλαίσιο αυτής της φωτογραφίας.
Ένας Λιθουανός άντρας σε κατάσταση σοκ προσπαθεί να συνειδητοποιήσει ότι μόλις χτύπησε με το αυτοκίνητο του και σκότωσε ένα μικρό αγόρι 8 ετών.
Ένας Τούρκος αξιωματούχος κοροϊδεύει μερικά πεινασμένα παιδιά από την Αρμενία, δείχνοντάς τους ένα κομμάτι ψωμί. Η φωτογραφία λήφθηκε κατά τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915.
Ένας πολιτικός από τις Φιλιππίνες τράβηξε αυτή την οικογενειακή φωτογραφία μερικές στιγμές πριν δολοφονηθεί.
Δύο μηχανικοί σκοτώθηκαν όταν η ανεμογεννήτρια που εργάζονταν έπιασε φωτιά. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία τους. Λήφθηκε στις 29 του Οκτωβρίου του 2013 στην Ολλανδία.
Ένας μοναχός προσεύχεται για έναν νεκρό άνδρα στην αίθουσα του σιδηροδρομικού σταθμού Shanxi Taiyuan, στην Κίνα. Ο άνθρωπος πέθανε ξαφνικά από φυσικά αίτια, ενώ περίμενε το τρένο.
Ένα κορίτσι θρηνεί μετά το τσουνάμι που έπληξε την Ιαπωνία το 2011.
Μια πραγματική φωτογραφία που μοιάζει με πίνακα ζωγραφικής. Οι πορτοκαλί αμμόλοφοι της Ναμίμπια.
Ένα αγόρι προσπαθεί να ξυπνήσει τον αλκοολικό πατέρα του.
«Ο τελευταίος Εβραίος στη Vinnitsa» – Ένα μέλος του Τάγματος του Θανάτου πυροβολεί έναν Εβραίο άνδρα που βρίσκεται γονατιστός μπροστά σε έναν μαζικό τάφο στη Vinnitsa, της Ουκρανίας, το 1941. Και οι 28.000 Εβραίοι της Vinnitsa αλλά και των γύρω περιοχών σφαγιάστηκαν από τους Ναζί.
Ένας άντρας χρησιμοποιεί την τηλεφωνική γραμμή για τους ανθρώπους που ετοιμάζονται να δώσουν τέλος στη ζωή τους πηδώντας από τη γέφυρα Golden Gate.
Εξωπραγματικά σύννεφα.
Βλέποντας αυτές τις φωτογραφίες, ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι το χαλασμένο πλυντήριο πιάτων δεν είναι τελικά και τόσο μεγάλο πρόβλημα. Όλα μοιάζουν να αποκτούν μια διαφορετική προοπτική.
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2015/03/20_28.html#ixzz3VfTym3xm
Δευτέρα 23 Μαρτίου 2015
ΤΟ "ΛΕΞΙΚΟ " ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821.
Πλησιάζει ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου με την οποία τιμάμε την έναρξη της ελληνικής επανάστασης το 1821 για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού. Η 25η Μαρτίου είναι συνδεδεμένη με συγκεκριμένες λέξεις που όλοι λίγο έως πολύ χρησιμοποιούμε και σήμερα χωρίς όμως να ξέρουμε την προέλευση και τη κυριολεκτική τους σημασία. Στο κείμενο που ακολουθεί αναλύουμε τις σημαντικότερες λέξεις που έχουν συνδεθεί με την ελληνική επανάσταση.
*Τσολιάς: Ο όρος “τσολιάς” προέρχεται από την τουρκική λέξη çul που υποδηλώνει το “κουρέλι”, “το παλιόρουχο”. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, οι Τούρκοι αποκαλούσαν μειωτικά ως τσολιάδες, τους κλέφτες και τους αρματωλούς καθώς λόγω ένδειας η φουστανέλα τους αποτελούνταν από μικρά μπαλώματα υφάσματος. Σήμερα η φρουρά του Προεδρικού Μεγάρου, οι εύζωνες (“ευ΄’+’ζώνες’=οι καλά ζωσμένοι) όντας επίλεκτοι στρατιώτες του ελληνικού στρατού, είναι ευρύτερα γνωστοί ως “τσολιάδες”.
*Φέσι: Αν και υπάρχει η απόψη ότι η προέλευση της λέξης “φέσι” ανήκει στην Τουρκία, εντούτοις ιστορικά το φέσι εντοπιζόταν μόνο στις χώρες του Μαγκρέμπ. Το όνομά του το πήρε από τη πόλη Φεζ του Μαρόκου η οποία είχε το μονοπώλιο στην παραγωγή του. Το φέσι εισήχθη στα Βαλκάνια, αρχικά κατά τη Βυζαντινή εποχή, και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της οθωμανικής περιόδου, όπου διάφοροι Σλάβοι, ως επί το πλείστον Βόσνιοι, άρχισαν να το φορούν ως κάλυμμα της κεφαλής. Το φέσι φορέθηκε από πολλές διαφορετικές θρησκευτικές και εθνοφυλετικές ομάδες κατά την Οθωμανική Αυτοκρατορία και κυρίως τον 19ο αιώνα. Αρχικά ήταν σύμβολο του οθωμανικού μοντερνισμού αφού είχε αντικαταστήσει τα τουρμπάνια. Όμως, κατά τις αρχές του 20ού αιώνα το φέσι θεωρείται ότι αντιπροσώπευε μια «Ανατολίτικη» πολιτιστική ταυτότητα. Στην Τουρκία η χρήση του φεσιού απαγορεύτηκε δια νόμου το 1925, ως μέρος των εκσυγχρονιστικώνμεταρρυθμίσεων του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Σε μια ομιλία του όπου επιτίθεται ενάντια στον οθωμανικό τρόπο ντυσίματος, ο Ατατούρκ χαρακτήρισε το φέσι ως παρακμιακό, και το κατήγγειλε ως «κάλυμμα της κεφαλής των Ελλήνων», συνδέοντάς το με το πρόσφατο ελληνο-τουρκικό πόλεμο. Μέχρι και σήμερα, οι Τούρκοι πιστεύουν ότι το φέσι είναι ελληνικής προέλευσης, και ότι το υιοθέτησαν από τους βυζαντινούς.
*Κλέφτες και αρματολοί: Η τουρκική κατάκτηση δημιούργησε τις συνθήκες για την ανάπτυξη ενός ρεύματος, που οδηγούσε τους κατοίκους από τις πεδινές περιοχές προς τους ορεινούς όγκους. Μπροστά στην απειλή της σφαγής ή της αιχμαλωσίας οι πληθυσμοί πεδινών οικισμών ή και μεμονωμένα άτομα έπαιρναν τον δρόμο που οδηγούσε μακριά από την ταπείνωση και τον εξευτελισμό. Ο θεσμός των κλεφτών, των ανδρών που αποτέλεσαν τη «μαγιά της λευτεριάς» κατά τον εύστοχο χαρακτηρισμό του Μακρυγιάννη, δεν έχει φωτισθεί πλήρως. Κάθε ομάδα κλεφτών αριθμούσε γύρω στα 50 παλικάρια, χωρίς να αποκλείεται και μεγαλύτερος αριθμός. Η τακτική της ενέδρας και του αιφνιδιασμού ήταν η μόνη που γνώριζαν οι κλέφτες στις συγκρούσεις τους με τους Τούρκους. Ο κλεφτοπόλεμος ευνοήθηκε από την ορεινή διαμόρφωση του εδάφους. Βασικό στοιχείο του κλεφτοπολέμου ήταν το γιουρούσι που η επιτυχία του ήταν πάντα εξαρτημένη από την αποφασιστικότητα, τον ενθουσιασμό και την ταχύτητα των ενεργειών. Παράλληλος προς τον θεσμό των κλεφτών, αλλά δημιούργημα άλλων παραγόντων, υπήρξε ο θεσμός των αρματολών, που οι αρχές του χάνονται επίσης στα πρώτα χρόνια της εμφανίσεως των Οθωμανών. Στην πρώιμη χρήση της, όπως προκύπτει από τα τούρκικα κείμενα, η λέξη υποδηλώνει τον ένοπλο, τον φρουρό του κάστρου, όπως επίσης και τον πειρατή, όχι μόνο των θαλασσών, αλλά και των ποταμών. Βαθμιαία, η ομάδα των αρματωλών ενώνεται με τους κλέφτες και εντάσσονται από κοινού στο ισχυρό ρεύμα που οδηγεί προς τον αγώνα για την ελευθερία.
*Καριοφίλι: Η ονομασία του ξακουστού τουφεκιού του 1821, έχει τις ρίζες της στην Ιταλία. Στην Ελλάδα πρωτοεμφανίστηκε γύρω στα 1700 και υπήρξαν πολλές εικασίες για το όνομά του. Ο Σάθας υποστήριξε ότι πήρε το όνομά του από τον κατασκευαστή του στη Βενετία Carlo Figlio (Καρόλου Υιός). Ο Βαλαωρίτης δίνει την ποιητική εξήγηση «Ωνομάσθησαν ούτω, διότι έφερον κεχαραγμένον εν κυκλοειδή ζώνη το ομώνυμον εύοσμον φυτόν όπερ καλούμεν καρυοφίλλι». Όλα τα τουφέκια της επανάστασης τα λέγανε καριοφίλια, αντίθετα με κείνα που κρατούσανε οι ταχτικοί που τους είχαν δώσει το όνομα «σολντάτοι». Όμως αν και το σύνολο των τουφεκιών αποκαλούνταν ως καριοφίλι, οι αγωνιστές τα ξεχωρίζανε σε είδη ανάλογα με το λαμνί (κάννη), τις φωτιές, το μάκρος του και τα παφίλια που το κρατούσανε δεμένο στο κοντάκι, πέντε ως οκτώ παφίλια. Μερικά από τα είδη καριοφιλιών ήταν: Φιλύντρα, Λαζαρίνα, Μιλιώνι, Νταλιάνι, Τρικιώνι, Αρμούτι, Γκιζαήρ, Σισανές, Ντάντσικα, Σαρμάς, Σαρμά-Σισανές, Χαρέ Σαρμά, Παπά Καριοφίλι, Ψαλιδιάς, Σαντέ, Μαντζάρι κ.ά. Μάλιστα, πολλοί από τους αγωνιστές τα βάφτζαν και με ξεχωριστό όνομα. Ο Αθανάσιος Διάκος το έλεγε «παπαδιά», ο Καραϊσκάκης «Βασιλική», ο Δημ. Μακρής «Λιάρο».
*Γιαταγάνι: Το γιαταγάνι ήταν το βασικό μαχαίρι της επανάστασης. Πρόκειται για ένα μαχαίρι με μισό μέτρο λάμα, φτιαγμένο από γερό ατσάλι. Τα πιο καλά ήταν της Δαμασκού γνωστά με το όνομα δαμασκί. Ηταν τόσο γερά που σκίζανε λαμαρίνα και αντέχανε να κόψουν χοντρή αλυσίδα. Το γιαταγάνι είχε τη λαβή αργυροσκαλισμένη και το θηκάρι του ασημοκαπνισμένο και πλουμιστό με γοργόνες και άγρια πουλιά. Μερικές φορές το θηκάρι ήταν από τομάρι αγριομερινού ή φιδιού.
*Φουστανέλα: Το επίσημο ένδυμα των αγωνιστών της επανάστασης που φορέθηκε αρχικά από τους αρματωλούς, τους κλέφτες και του αγωνιστές του 1821 και στη συνέχεια, γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, καθιερώθηκε από τον Όθωνα ως αυλικό ένδυμα. Στη συνέχεια εξαπλώθηκε ως ένδυμα της επίσημης (γιορτινής) ενδυμασίας όλων των αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών της χώρας. Η φουστανέλα είναι καμωμένη από λευκό βαμβακερό ύφασμα κομμένο σε πολυάριθμα, ορθογώνια ανισοσκελή τρίγωνα ενωμένα λοξό με ίσιο, η υποτείνουσα δηλαδή του πρώτου ενώνεται με την κάθετη πλευρά του δεύτερου τριγώνου. Έτσι δημιουργείται πλούσια σούρα που ξεκινά από το ζωνάκι της μέσης. Στο ζωνάκι περνιέται κορδόνι για να δημιουργηθεί το φρύλι, ένα είδος στενού και επιμήκους συμπαγούς κυλίνδρου που συγκρατεί τη φουστανέλα σταθερά στη μέση. Οριζόντια διατεταγμένα στο ζωνάκι, τρία λευκά, πλαστικά κουμπιά που εφαρμόζουν σε ισάριθμες κουμπότρυπες, επιτελούν τον ίδιο σκοπό.
*Τσαρούχι: Είναι ένα ελαφρύ, δερμάτινο υπόδημα το οποίο φορούσαν οι χωρικοί στην ηπειρωτική Ελλάδα αλλά και σε άλλες ορεινές περιοχές στα Βαλκάνια και την Τουρκία μέχρι τον 19ο – αρχές του 20ου αιώνα. Σήμερα φοριούνται στην Ελλάδα ως υποδήματα μαζί με τη φουστανέλλα και με τη στολή των Ευζώνων. Η λέξη προέρχεται από το τουρκικό «τσαρίκ» (carik). Κατασκευαζόταν από ακατέργαστο ή κατεργασμένο δέρμα από τέσσερα συνήθως τεμάχια την «πατωσιά» (ή σόλα) τα δύο πλάγια και στην άκρη του τη «μύτη» σε διάφορες παραλλαγές, άλλοτε γυμνή και γυρισμένη προς τα πάνω είτε καλυμένη με πλούσια, μάλλινη φούντα, η οποία ήταν συνήθως μαύρη για τους άνδρες και τις γυναίκες είτε πολύχρωμη για τα παιδιά. Το δέρμα από το οποίο κατασκευάζονταν ήταν το λεγόμενο «τελατίνι» χρώματος ερυθρού. Τα τσαρούχια καθημερινής χρήσης ήταν απλά χωρίς στολίδια, ενώ τα πλουσιώτερα είχαν κορδόνια και πούλιες. Τα τσαρούχια που χρησιμοποιούνται στις μέρες μας στην Προεδρική Φρουρά φέρουν επίσης στο κάτω μέρος τους περίπου 50 καρφιά το καθένα. Τα καρφιά αυτά είναι υπεύθυνα για τον χαρακτηριστικό ήχο που παράγουν τα τσαρούχια κατά τη διάρκεια ευζωνικών παρελάσεων. Ως συνεπακόλουθο, τα καρφιά αυτά αυξάνουν αρκετά το βάρος του τσαρουχιού, το οποίο μπορεί να φτάσει και τα τρία κιλά το καθένα. Εκτός από τον παραπάνω τύπο υποδήματος οι χωρικοί και ποιμένες πολλών περιοχών της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας κατασκευάζουν παρόμοια υποδήματα από ακατέργαστο δέρμα χοίρου καλούμενα «γουρουνοτσάρουχα» που θεωρούνται ως ελαφρά πέδιλα τα οποία και εξασφαλίζουν άνετο βάδισμα σε ανώμαλα εδάφη. Αυτά αποτελούνται από ενιαίο τεμάχιο που αναδιπλώνεται και συγκρατείται στο πόδι από ιμάντες από το ίδιο δέρμα. Στη στρατιωτική ορολογία, το τσαρούχι που φέρουν οι εύζωνες (τσολιάδες) ονομάζεται «ταρρούχιον». Παρόλ” αυτά, όταν οι εύζωνες αναφέρονται σε αυτό, χρησιμοποιούν τον όρο «τσαρούχι».
*Ραγιάς: Αραβικής προέλευσης λέξη (ράγι=κοπάδι) που χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι για τους μη μουσουλμάνους κατοίκους της Τουρκίας. Η σημασία της λέξης ήταν περιφρονητική και είχε την έννοια του σκλάβου. Η πλειοψηφία των ραγιάδων ήταν Έλληνες, Αρμένιοι, Εβραίοι και Φράγκοι. Είχαν ελάχιστα δικαιώματα, τους απαγορευόταν να έχουν τις συνήθειες των Τούρκων σ` ό,τι αφορά το ντύσιμο, την κατοικία κ.λ.π. και ήταν υποχρεωμένοι να προσκυνούν τους Τούρκους και να καταβάλλουν κεφαλικό φόρο, το λεγόμενο «χαράτσι». Μέχρι το 1632 οι ραγιάδες υπόκεινταν και στο φοβερό «φόρο αίματος», το παιδομάζωμα.
Πηγές: άρθρο «Φορεσιά κι’ άρματα στην Επανάσταση» του Τάκη Λάππα στο τεύχος 546 του περιοδικού Νέα Εστία, 1950 και www.24grammata.com
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2015/03/1821_23.html#ixzz3VDWu7ZrE
Κυριακή 22 Μαρτίου 2015
8 ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΘΑΜΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΙΣΩΠΟ.....
Αίσωπος. Ένα όνομα, δεκάδες μύθοι. Αν και ο ίδιος δεν έγραψε ούτε μια λέξη από αυτούς, παρ’ όλα αυτά τους διηγήθηκε προφορικά κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα και έκτοτε εκείνοι συνεχίζουν να στοιχειώνουν – με την καλή έννοια – τη ζωή μας.
Μηνύματα με νόημα για μικρούς και μεγάλους, εκφερόμενα με τρόπο μοναδικό, τα οποία μέσα από την απλότητά τους προσφέρουν βασικές συμβουλές για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη ζωή, αλλά και αυτούς που έχουμε απέναντί μας.
Αρκετά από αυτά τα μηνύματα έμειναν στην καθομιλουμένη, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα αρκετές από τις φράσεις ή τα αποφθέγματα τα οποία είτε ειπώθηκαν είτε προέκυψαν από τους μύθους του.
Μηνύματα με νόημα για μικρούς και μεγάλους, εκφερόμενα με τρόπο μοναδικό, τα οποία μέσα από την απλότητά τους προσφέρουν βασικές συμβουλές για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη ζωή, αλλά και αυτούς που έχουμε απέναντί μας.
Αρκετά από αυτά τα μηνύματα έμειναν στην καθομιλουμένη, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα αρκετές από τις φράσεις ή τα αποφθέγματα τα οποία είτε ειπώθηκαν είτε προέκυψαν από τους μύθους του.
Έβαλε το λύκο να φυλάξει τα πρόβατα
Η φράση που χρησιμοποιούμε για να δείξουμε ότι στους κακούς ανθρώπους δε θα πρέπει να εμπιστευόμαστε τίποτα, πηγάζει από τον μύθο του βοσκού και των προβάτων του, ο οποίος βλέποντας έναν λύκο να ακολουθεί το κοπάδι του χωρίς να το πειράζει, αποφάσισε να τον βάλει να το φυλάξει. Κάποια μέρα όμως, γυρνώντας στο σπίτι είδε το κοπάδι του σφαγμένο και τον λύκο άφαντο.
Είς, αλλά λέων
Στον μύθο «Το λιοντάρι και η αλεπού», η τελευταία κοκορεύεται στο λιοντάρι πως τα παιδιά που κάνει είναι πολύ περισσότερα, ενώ εκείνο κάνει μόνο ένα. «Ναι, όμως αυτό το ένα είναι λιοντάρι», απαντάει ο βασιλιάς των ζώων, επιβεβαιώνοντας πως σημασία έχει η ποιότητα και όχι η ποσότητα.
Στον μύθο «Το λιοντάρι και η αλεπού», η τελευταία κοκορεύεται στο λιοντάρι πως τα παιδιά που κάνει είναι πολύ περισσότερα, ενώ εκείνο κάνει μόνο ένα. «Ναι, όμως αυτό το ένα είναι λιοντάρι», απαντάει ο βασιλιάς των ζώων, επιβεβαιώνοντας πως σημασία έχει η ποιότητα και όχι η ποσότητα.
Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα
Η έκφραση αυτή προέρχεται από τον μύθο «Ανήρ Κομπαστής», στον οποίο ένας αθλητής στην Αθήνα καυχιόταν συνέχεια ότι σε αγώνες στην Ρόδο, είχε κάνει ένα τεράστιο άλμα. Αφού δεν τον πίστευε κανείς, έλεγε στους Αθηναίους να πάνε στη Ρόδο και να ρωτήσουν τους θεατές. Τότε ένας Αθηναίος πήγε στο σκάμμα και έγραψε πάνω στην άμμο τη λέξη «Ρόδος». Ύστερα γύρισε προς τον αθλητή και του είπε: «Αυτού γαρ και Ρόδος και πήδημα».
Η έκφραση αυτή προέρχεται από τον μύθο «Ανήρ Κομπαστής», στον οποίο ένας αθλητής στην Αθήνα καυχιόταν συνέχεια ότι σε αγώνες στην Ρόδο, είχε κάνει ένα τεράστιο άλμα. Αφού δεν τον πίστευε κανείς, έλεγε στους Αθηναίους να πάνε στη Ρόδο και να ρωτήσουν τους θεατές. Τότε ένας Αθηναίος πήγε στο σκάμμα και έγραψε πάνω στην άμμο τη λέξη «Ρόδος». Ύστερα γύρισε προς τον αθλητή και του είπε: «Αυτού γαρ και Ρόδος και πήδημα».
Συν Αθηνά και χείρα κίνει
Στον μύθο του «Ανήρ ναυαγός», ο Αίσωπος περιγράφει το ταξίδι ενός πλούσιου Αθηναίου με ένα πλοίο, το οποίο έλαβε αναπάντεχη τροπή όταν εξαιτίας μιας θαλασσοταραχής το καράβι βυθίστηκε. Ενώ όλοι κολυμπούσαν για να σωθούν, ο Αθηναίος προσευχόταν συνέχεια στην θεά Αθηνά και της έταζε ένα σωρό πράγματα. Τότε ένας από τους ναυαγούς, τον πλησίασε λέγοντάς του την περίφημη αυτή φράση.
Στον μύθο του «Ανήρ ναυαγός», ο Αίσωπος περιγράφει το ταξίδι ενός πλούσιου Αθηναίου με ένα πλοίο, το οποίο έλαβε αναπάντεχη τροπή όταν εξαιτίας μιας θαλασσοταραχής το καράβι βυθίστηκε. Ενώ όλοι κολυμπούσαν για να σωθούν, ο Αθηναίος προσευχόταν συνέχεια στην θεά Αθηνά και της έταζε ένα σωρό πράγματα. Τότε ένας από τους ναυαγούς, τον πλησίασε λέγοντάς του την περίφημη αυτή φράση.
Σπεύδε βραδέως
Στον… κλασσικό και ίσως πιο δημοφιλή μύθο του Αισώπου «Ο λαγός και η χελώνα», το φαβορί λαγός τρώει τα μούτρα του στον αγώνα δρόμου μεταξύ των δύο, αφού προδίδεται από την υπερβολική σιγουριά και υπεροψία του. Στη γραμμή τερματισμού, η χελώνα γυρνάει και του πετάει στα μούτρα το ρητό: «Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος. Σπεύδε βραδέως, λαγέ!».
Στον… κλασσικό και ίσως πιο δημοφιλή μύθο του Αισώπου «Ο λαγός και η χελώνα», το φαβορί λαγός τρώει τα μούτρα του στον αγώνα δρόμου μεταξύ των δύο, αφού προδίδεται από την υπερβολική σιγουριά και υπεροψία του. Στη γραμμή τερματισμού, η χελώνα γυρνάει και του πετάει στα μούτρα το ρητό: «Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος. Σπεύδε βραδέως, λαγέ!».
Δείξε μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι
Ακόμα μια γνωστή φράση, η οποία προκύπτει από το μύθο του Αισώπου με τον γάιδαρο και τον ιδιοκτήτη του. Σύμφωνα με αυτόν, κάποιος ήθελε να αγοράσει ένα γαϊδούρι, αλλά πριν το κάνει ήθελε να το δοκιμάσει πρώτα. Το έβαλε λοιπόν μαζί με άλλα γαϊδούρια, όμως την επόμενη ημέρα ο νεοαποκτηθείς γάιδαρος έκανε παρέα με ένα τεμπέλικο ζώο. Αμέσως το πάει πίσω στον πωλητή, και αφού εκείνος τον ρώτησε πότε πρόλαβε να τον δοκιμάσει, ο τύπος του απάντησε «Δεν χρειάστηκε, είδα με ποιον έκανε παρέα».
Ακόμα μια γνωστή φράση, η οποία προκύπτει από το μύθο του Αισώπου με τον γάιδαρο και τον ιδιοκτήτη του. Σύμφωνα με αυτόν, κάποιος ήθελε να αγοράσει ένα γαϊδούρι, αλλά πριν το κάνει ήθελε να το δοκιμάσει πρώτα. Το έβαλε λοιπόν μαζί με άλλα γαϊδούρια, όμως την επόμενη ημέρα ο νεοαποκτηθείς γάιδαρος έκανε παρέα με ένα τεμπέλικο ζώο. Αμέσως το πάει πίσω στον πωλητή, και αφού εκείνος τον ρώτησε πότε πρόλαβε να τον δοκιμάσει, ο τύπος του απάντησε «Δεν χρειάστηκε, είδα με ποιον έκανε παρέα».
Η μερίδα του λέοντος
Η φράση που χρησιμοποιούμε για να δηλώσουμε ότι κάποιος πήρε το καλύτερο μερίδιο από κάτι, έρχεται από τον μύθο «Λέων, γάιδαρος και αλεπού», στον οποίο αφού τα τρία ζώα κυνήγησαν έκαναν την μοιρασιά με «υπεύθυνο» τον τίμιο γάιδαρο, που μοίρασε τα θηράματα σε τρία ίσα μέρη. Το λιοντάρι δυσαρεστημένο όρμησε και έφαγε τον γάιδαρο, και ανέθεσε στην αλεπού να κάνει τη μοιρασιά. Όντας πονηρή εκείνη, έδωσε στο λιοντάρι όλο το κυνήγι και κράτησε μια κότα. Έτσι το λιοντάρι πήρε την μερίδα που του αναλογούσε.
Η φράση που χρησιμοποιούμε για να δηλώσουμε ότι κάποιος πήρε το καλύτερο μερίδιο από κάτι, έρχεται από τον μύθο «Λέων, γάιδαρος και αλεπού», στον οποίο αφού τα τρία ζώα κυνήγησαν έκαναν την μοιρασιά με «υπεύθυνο» τον τίμιο γάιδαρο, που μοίρασε τα θηράματα σε τρία ίσα μέρη. Το λιοντάρι δυσαρεστημένο όρμησε και έφαγε τον γάιδαρο, και ανέθεσε στην αλεπού να κάνει τη μοιρασιά. Όντας πονηρή εκείνη, έδωσε στο λιοντάρι όλο το κυνήγι και κράτησε μια κότα. Έτσι το λιοντάρι πήρε την μερίδα που του αναλογούσε.
Ένα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη
Από τον μύθο «Ο Σπάταλος νέος και το χελιδόνι» προέρχεται αυτή η φράση, η οποία δηλώνει πως δεν θα πρέπει να βιαζόμαστε για να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα. Σύμφωνα με τον μύθο, ένας άσωτος νέος ξόδεψε και σπατάλησε όλα του τα χρήματα και από την περιουσία του απέμεινε μόνο ένας χιτώνας. Μια ηλιόλουστη μέρα του χειμώνα, είδε ένα χελιδόνι να πετά έξω από το παράθυρο και τότε νόμισε ότι ήρθε η άνοιξη. Χωρίς καν να το σκεφτεί, πούλησε τον χιτώνα που του είχε απομείνει, όμως το κρύο επανήλθε…
Από τον μύθο «Ο Σπάταλος νέος και το χελιδόνι» προέρχεται αυτή η φράση, η οποία δηλώνει πως δεν θα πρέπει να βιαζόμαστε για να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα. Σύμφωνα με τον μύθο, ένας άσωτος νέος ξόδεψε και σπατάλησε όλα του τα χρήματα και από την περιουσία του απέμεινε μόνο ένας χιτώνας. Μια ηλιόλουστη μέρα του χειμώνα, είδε ένα χελιδόνι να πετά έξω από το παράθυρο και τότε νόμισε ότι ήρθε η άνοιξη. Χωρίς καν να το σκεφτεί, πούλησε τον χιτώνα που του είχε απομείνει, όμως το κρύο επανήλθε…
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2015/03/blog-post_291.html#ixzz3V8SJtI9I
Σάββατο 21 Μαρτίου 2015
25η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821....
Το Ελληνικό Ζήτημα και η εγκληματική αντίδραση της Υψηλής Πύλης
Το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα των Ελλήνων που συντάραξε την οικουμένη το 1821 και ονομάστηκε Εθνική Παλιγγενεσία, εξασφαλίζοντας στο υπόδουλο έθνος την πολυπόθητη ανεξαρτησία του ύστερα από τόσους αιώνες υποταγής στον ξένο κυρίαρχο, αιφνιδίασε τον σουλτάνο και τις δυνάμεις του.
Παρά το γεγονός ότι η Επανάσταση του 1821 προετοιμαζόταν σπερματικά ήδη από τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου και τις πρώτες του 19ου αιώνα και συγγένευε με τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα που αναπτύχθηκαν στην ιταλική, τη γερμανική και γαλλική επικράτεια αλλά και στις βρετανικές κτήσεις της Βόρειας Αμερικής, όταν ξέσπασε τελικά εκεί στις αρχές του 1821 απείλησε τη διατήρηση της Ιεράς Συμμαχίας, μέλος της οποίας ήταν και η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Οι τεταμένες σχέσεις των Δυτικοευρωπαίων με τους Οθωμανούς Τούρκους δεν μπορούσαν πια να κρυφτούν κάτω από το χαλί των κοινών συμφερόντων και κάθε τουρκική θηριωδία κατά τη διάρκεια του ελληνικού ξεσηκωμού ακουγόταν στα πέρατα της Ευρώπης, υπενθυμίζοντας σε όλους ότι δεν μπορούσαν πια να κωφεύουν στις βιαιότητες και τις σφαγές του μουσουλμανικού στοιχείου έναντι των χριστιανικών ευρωπαϊκών πληθυσμών.
Υψηλή Πύλη και υπόδουλος ελληνισμός βρέθηκαν ξαφνικά στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής επικαιρότητας, η οποία φάνηκε να βγαίνει από τη μακάρια εσωστρέφειά της και να ασχολείται τώρα με τον αγώνα των Ελλήνων, με τα φιλελληνικά αισθήματα που καλλιεργούσαν οι ρομαντικοί αλλά και άλλοι κύκλοι στην καρδιά της Ευρώπης να συμβάλουν καθοριστικά εδώ.
Πλέον κάθε παραφωνία των Οθωμανών σε όρους βιαιότητας και αγριότητας έκανε πάταγο κυριολεκτικά στη Γηραιά Ήπειρο και είχε κολοσσιαίο αντίκτυπο στην κοινή γνώμη των λαών, στρέφοντας έτσι το ενδιαφέρον με πρωτόγνωρη δυναμική στον ελληνικό αγώνα.
Βιαιότητες σημειώθηκαν πολλές κατά τον ένοπλο ξεσηκωμό των Ελλήνων και τη λυσσαλέα προσπάθεια του κατακτητή να καταπνίξει την επανάσταση, αν και οι παρακάτω ακούστηκαν στα πέρατα του πλανήτη…
Ο Απαγχονισμός του πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ και οι Σφαγές στην Κωνσταντινούπολη (10 Απριλίου 1821)
Με τις πρώτες μαζικές εκδηλώσεις του ελληνικού ξεσηκωμού να επιφέρουν τριγμούς στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο σουλτάνος δεν θα μπορούσε να μην αντιδράσει στην επανάσταση και στράφηκε στον πρώτο εύκολο στόχο, στη γειτονιά του δηλαδή. Η Υψηλή Πύλη έκρινε πως ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ όχι μόνο δεν ήταν ξένος προς τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων στην Πελοπόννησο αλλά και δεν χρησιμοποίησε την εξουσία του για να συγκρατήσει τους Έλληνες από την εθνική κουτουράδα.
Διέταξε έτσι τον απαγχονισμό του και τη σκύλευση του σκηνώματός του επί τρεις μέρες, πριν η σορός του πεταχτεί στη θάλασσα, την ίδια ώρα που επέτρεψε τη σφαγή πολλών επιφανών Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης (όπως οι Φαναριώτες) αλλά και άλλων μεγάλων κέντρων της αυτοκρατορίας (επιδρομές, καταλήστευση και σφαγές ιερωμένων και προεστών σε Ανδριανούπολη, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Σμύρνη, Κυδωνίες, Κω, Ρόδο, Κρήτη, Κύπρο κ.λπ.).
Το φονικό μήνυμα του σουλτάνου ήταν μεν ηχηρότατο, αν και η σκληρή και αναιτιολόγητη αντίδρασή του εναντίον της θεσμοθετημένης ηγεσίας του έθνους θεμελίωσε ακόμα περισσότερο την Ελληνική Επανάσταση, αφενός επειδή έπεισε και τους τελευταίους σημαίνοντες Έλληνες να εξέλθουν από τη νομιμότητα και να στηρίξουν το εγχείρημα των Φιλικών, αφετέρου επειδή προκάλεσε τη συμπάθεια του χριστιανικού κόσμου και την ανάπτυξη ισχυρού φιλελληνικού κινήματος στην Ευρώπη.
Οι κυβερνήσεις των μεγάλων δυνάμεων αναγκάστηκαν να παραδεχθούν πως Έλληνες και Τούρκοι δεν ήταν εύκολο να συμβιώσουν στο εξής. Η λεγόμενη Σφαγή στην Κωνσταντινούπολη του 1821 και η εξαπόλυση πλήθους εξαγριωμένων Τούρκων κατά του ελληνικού στοιχείου της αυτοκρατορίας ήταν το σημείο καμπής…
Η Σφαγή της Σαμοθράκης (1 Σεπτεμβρίου 1821)
Με το κύμα των σφαγών επισκόπων και επιφανών Ελλήνων να συνεχίζεται ως αντίδραση στο ξέσπασμα της επανάστασης, οι Τούρκοι κλιμάκωσαν τις αντιδράσεις τους με ξεριζωμό κοινοτήτων και καταλήστευση περιουσιών. Χαρακτηριστική είναι εδώ η εκτέλεση στο Ηράκλειο (Μεγάλο Κάστρο τότε) του αρχιεπισκόπου Κρήτης Γεράσιμου, πέντε αρχιερέων και πολλών προκρίτων της Μεγαλονήσου (23 Ιουνίου 1821).
Σειρά είχε μετά η Σαμοθράκη, ο ακριτικός αυτός φάρος του ελληνισμού που έμελλε να γράψει τη δική της μαρτυρική συμμετοχή στον ιερό αγώνα της λευτεριάς, πληρώνοντας με το αίμα εκατοντάδων αμάχων. Μια χούφτα προκρίτων της Σαμοθράκης που είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία μόλις πληροφορήθηκαν τα γεγονότα στην Πελοπόννησο έπεισαν τους κατοίκους του νησιού να κηρύξουν τον Απρίλιο του 1821 τους εαυτούς τους ελεύθερους και να αρνηθούν να πληρώσουν τους οφειλόμενους στους Τούρκους φόρους. Ταυτοχρόνως, οι κάτοικοι εξασκούνταν στη σκοποβολή και τα στρατιωτικά γυμνάσια έτοιμοι να μιμηθούν το παράδειγμα της 25ης Μαρτίου στην Αγία Λαύρα.
Παρά τη μυστικότητα της προετοιμασίας, η είδηση έφτασε στα αυτιά του σουλτάνου, ο οποίος ξαπέστειλε τον υποναύαρχο καπετάν Μπέη Καρά Αλή για να πνίξει στο αίμα την ανταρσία. Λίγες μέρες αργότερα, όταν οι νησιώτες είδαν κοτζάμ υποναύαρχο του τουρκικού στόλου έξω από τη Σαμοθράκη κατάλαβαν ότι κακό θα επακολουθούσε: 1.000 (ή σύμφωνα με άλλες πηγές 2.000) στρατιώτες έβαλαν να καταλάβουν τη Χώρα του νησιού, με τους κατοίκους να προβάλουν σθεναρή αντίσταση, αν και τα πολεμοφόδια σώθηκαν γρήγορα.
Είχαν φυγαδεύσει βέβαια τα γυναικόπαιδα για να αποφύγουν την αιχμαλωσία και την ατίμωση κι έτσι οι Τούρκοι επιδόθηκαν σε άγριους βανδαλισμούς σε μια έρημη Χώρα: λεηλάτησαν και έκαψαν τα περισσότερα σπίτια και κατέστρεψαν τις εκκλησίες. Όχι βέβαια ότι χόρτασαν και ο διψασμένος για αίμα καπετάν πασάς κατάφερε να φέρει με δόλο πίσω τους νησιώτες στις εστίες τους. Και τότε ξεκίνησε σφαγή: 700 παλικάρια σφαγιάστηκαν επιτόπου και ακολούθησαν φρικαλεότητες που οι κάτοικοι αποκάλεσαν «ημέρα χαλασμού». Οι άμαχοι-θύματα υπολογίζονται σε εκατοντάδες, ενώ αν πιστέψουμε τον ιατροφιλόσοφο Νικόλαο Φαρδύ, από τις 15.000 κατοίκους της Σαμοθράκης γλίτωσαν μόνο 33 οικογένειες…
Η Σφαγή της Χίου (30 Μαρτίου-2 Απριλίου 1822)
Το 1822 ενορχηστρώθηκε νέα αντίποινα από τον σουλτάνο Μαχμούτ Β’ για να τρομοκρατήσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Χίου, σε μια αιματοβαμμένη επιχείρηση που θα κατέληγε στη δολοφονία 50.000 Ελλήνων. Η πρωτοφανούς αγριότητας καταστροφή της Χίου και η ανηλεής σφαγή των κατοίκων της θα θεμελίωνε με το αδικοχαμένο αίμα των Ελλήνων την επανάσταση ακόμα πιο βαθιά, καθώς αντί να κάμψουν το ηθικό των αγωνιστών, το έστειλαν στα ουράνια.
Ως απάντηση σε κίνημα σαμίων επαναστατών που αποβιβάστηκαν στη Χίο και κατάργησαν την οθωμανική Αρχή, ισχυρή ναυτική δύναμη των Οθωμανών, με διοικητή τον Καρά Αλή, έπειτα από εκτεταμένο κανονιοβολισμό, αποβίβασε πολυάριθμα στρατεύματα (7.000 άντρες) που επιδόθηκαν σε πυρπόληση όλων των περιχώρων και της πρωτεύουσας του νησιού και κατέφυγαν σε ανήκουστες σφαγές: από τους 100.000 κατοίκους, περίπου 30.000 σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν (άλλες πηγές κάνουν λόγο για 42.000 ή ακόμα και 50.000 Χιώτες), ενώ οι υπόλοιποι διέφυγαν με ψαριανά πλοία σε άλλα νησιά αλλά και στην επαναστατημένη Νότια Ελλάδα.
Το αρχοντικό νησί παραδόθηκε στις φλόγες από τον αιμοβόρο κατακτητή, η αγριότητα του οποίου προξένησε αλγεινή εντύπωση σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο της εποχής. Η Σφαγή της Χίου ξεσήκωσε κύμα φιλελληνισμού σε όλο τον κόσμο, αν και σύντομα οι ψαριανοί πυρπολητές του ελληνικού πολεμικού στόλου θα εκδικούνταν τον αδικοχαμένο πληθυσμό του νησιού: στις 6-7 Ιουνίου, στα στενά του Τσεσμέ απέναντι από τη Χίο, η γενναιότητα των ελλήνων πλοιάρχων επέτρεψε να κερδηθούν σημαντικές μάχες στο Αιγαίο, με αποκορύφωμα την πυρπόληση της ναυαρχίδας του οθωμανικού στόλου και 200 ναυτών, καθώς και του ίδιου του Καρά Αλή. Ο ψαριανός πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης κέρδισε δίκαια με το παράτολμο εγχείρημά του την ευγνωμοσύνη και τις καρδιές του πανελληνίου...
Η Άλωση της Νάουσας (13 ή 18 Απριλίου 1822)
Ταυτόχρονα με την επανάσταση στη Νότια Ελλάδα εξεγέρθηκαν οι Σουλιώτες στην Ήπειρο, καθώς και οι Θεσσαλοί και οι Μακεδόνες. Η έλλειψη οργάνωσης όμως και η παρουσία ισχυρών οθωμανικών δυνάμεων στις περιοχές αυτές οδήγησαν τις επαναστατικές κινήσεις σε αποτυχία. Φάρος αγριότητας στέκει εδώ η καταστροφή της Νάουσας, ένα ζοφερό ιστορικό γεγονός για το οποίο υπάρχει ακόμα και σήμερα μεγάλη ασάφεια και σύγχυση γύρω από την ημερομηνία που άρχισε η πολιορκία και ο χαλασμός της πόλης.
Για την άλωση αναφέρονται άλλες φορές η 6η Απριλίου, άλλες η 10η, άλλες πάλι η 12η-13η και άλλες τέλος η 18η Απριλίου 1822 (με το παλιό ημερολόγιο πάντα). Παρά ταύτα, η ζοφερή πραγματικότητα παραμένει: η φλόγα της επανάστασης ήταν άσβεστη στη Μακεδονία ήδη από τις πρώτες στιγμές του αγώνα και ο εχθρός είχε αποφασίσει από τα τέλη του 1821 να πάρει αυστηρά προληπτικά μέτρα, καθώς εν τω μεταξύ είχε υψωθεί το λάβαρο της επανάστασης στη Μονή Παναγίας Δοβρά (22 Φεβρουαρίου 1822).
Οι αγωνιστές του Βορρά είχαν επιτεθεί ανεπιτυχώς στη Βέροια και επιδόθηκαν σε σφοδρό ανταρτοπόλεμο στις γύρω περιοχές. Όταν μάλιστα στις 12 Μαρτίου 1822 κάπου 200 παλικάρια της επανάστασης κατάφεραν να αποκρούσουν τους 4.000 Τούρκους του Μεχμέτ Αγά στη Μονή Δοβρά, ήταν ξεκάθαρο στους Οθωμανούς ότι η πρόκληση δεν έπρεπε να μείνει χωρίς απάντηση. Οι Τούρκοι κατέλαβαν το μοναστήρι και οι Έλληνες αποτραβήχτηκαν στη Νάουσα.
Ο βαλής της Θεσσαλονίκης ανέλαβε ο ίδιος την ηγεσία της επίθεσης και επιστράτευσε 20.000 άντρες, την ίδια ώρα που στη Νάουσα ήταν κλεισμένοι 4.000-5.000 επαναστάτες. Όταν οι Ναουσαίοι αρνήθηκαν να παραδώσουν την πόλη στα τέλη Μαρτίου, ξεκίνησε πολιορκία. Τη νύχτα της 12ης Απριλίου τα τουρκικά κανόνια δημιούργησαν ρήγμα στις οχυρώσεις της πόλης και η Νάουσα έπεσε την επόμενη μέρα. Και τότε είναι που έλαβαν χώρα οι μαζικές σφαγές των κατοίκων, με τις νεαρές γυναίκες της Νάουσας να προτιμούν να πέσουν από τον γκρεμό της Αράπιτσας για να μην ατιμαστούν από τον εχθρό.
Οι νεκροί και οι αιχμάλωτοι εκτιμούνται στις 5.000, την ίδια ώρα που οι κτηνωδίες σε βάρος των αιχμαλώτων και των γυναικόπαιδων έγιναν άλλο ένα τραγικό μνημείο βαρβαρότητας. Τη μανία των Τούρκων εναντίον των αμάχων πιστοποιεί έγγραφο του ίδιου του βαλή Θεσσαλονίκης, Εμπού Λουμπούτ, στο οποίο αναφέρει πως σφάχθηκαν ή απαγχονίστηκαν όλοι οι άντρες αιχμάλωτοι και εξανδραποδίστηκαν οι γυναίκες και τα παιδιά. Μετά την καταστροφή της Νάουσας, η επανάσταση στη Μακεδονία ουσιαστικά έσβησε, αν και συνεχίστηκαν κάποιες εχθροπραξίες στα βουνά. Η επαναστατική δραστηριότητα περιορίστηκε στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου…
Η Καταστροφή της Κάσου (7-8 Ιουνίου 1824)
Η Κάσος ξεσηκώθηκε ήδη από τον Απρίλιο του 1821 και έθεσε στον επαναστατικό αγώνα τη ναυτική της δύναμη. Τα μέχρι τότε ξακουστά εμπορικά οπλίζονται με κανόνια και αρχίζουν την πολεμική τους δράση. Επιχειρούν στη Ρόδο, προσπαθούν να βοηθήσουν τον αγώνα στην Κρήτη μεταφέροντας πολεμοφόδια και τροφή στο επαναστατημένο νησί και προκαλούν πανικό στους Οθωμανούς όπου τους συναντούν.
Προοδευτικά, οι ναυτικές επιχειρήσεις των Κασιωτών γίνονται ολοένα και πιο παράτολμες: καταστρέφουν τουρκικά πλοία στην Αττάλεια, επιχειρούν ριψοκίνδυνες επιδρομές στο Καστελλόριζο και η χάρη τους φτάνει ακόμα και στα αιγυπτιακά λιμάνια. Τον Μάρτιο του 1824 ο σουλτάνος ζητεί απελπισμένος τη βοήθεια του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου και η αρμάδα του ανηφορίζει λίγο αργότερα το Αιγαίο με δύναμη χιλιάδων στρατιωτών.
Οι Κασιώτες συνειδητοποιούν ότι είναι στόχος των Τουρκοαιγυπτίων καθώς έχουν μετατραπεί σε προπύργιο του ένοπλου αγώνα και οχυρώνουν το νησί περιμένοντας την απόβαση. Η Κρήτη είχε ήδη πέσει και η επανάστασή της καταπνίγηκε στο αίμα, αφήνοντας τη Κάσο βορά στον εχθρό. Οι Τουρκοαιγύπτιοι προσπαθούν από τα μέσα Μαΐου να αποβιβαστούν αλλά το ηρωικό νησί απαντά με τις ομοβροντίες των κανονιών του. Είναι όμως μόνο του, καθώς την ηπειρωτική Ελλάδα τη σπαράσσει ο εμφύλιος και η βοήθεια στο νησί δεν έρχεται ποτέ.
Το ξημέρωμα της 7ης Ιουνίου 1824 (παλιά ημερομηνία), ημέρα Σάββατο, ο εχθρικός στόλος αποβιβάζει τις δυνάμεις του στο νησί και ακολουθούν φονικές μάχες, οι οποίες αναγκάζουν τελικά τους αγωνιστές να αποσυρθούν στα βουνά, αφήνοντας τα χωριά και τα γυναικόπαιδα στα χέρια των εχθρών. Οι Τουρκοαιγύπτιοι ρίχτηκαν στη σφαγή, την αρπαγή, τη λεηλασία, τους βιασμούς και σε κάθε είδους κτηνωδία, μεταφέροντας τα κομμένα κεφάλια με τη σέσουλα στον Χουσεΐν Μπέη και υποδουλώνοντας 2.000 γυναικόπαιδα για να πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Η Κάσος είχε πατηθεί και η οριστική καταστροφή της θα συγκλονίσει τόσο την Ελλάδα όσο και την κοινή γνώμη της Ευρώπης.
Μετά τη σφαγή, η Κάσος των 7.000 ψυχών ερήμωσε. Η λαϊκή μούσα του νησιού τραγούδησε τον οριστικό χαλασμό ως εξής: «Μαύρο πουλάκι κάθεται στης Κάσου τ' αγριοβούνι / βγάλλει φωνίτσα θλιερή και μαύρο μοιρολόι / Μάνα, κλαμός και βουγκητός εις το νησί της Κάσου! / Η μάνα κλαίει το παιδί και το παιδί τη μάνα / κι ο αερφός την αερφή κι άουρος την καλή του / Μπας και πανούκλα πλάκωσε, μπας και σεισμός εϊνη; / Μηδέ πανούκλα πλάκωσε, μητέ σεισμός εϊνη / Χουσεϊν πασάς επλάκωσεν από την Αλεξάντρα / Γίνονται στίβες τα κορμιά, τα αίματα ποτάμια / Σφάζουν τους γέρους και τις γριές κι όλα τα παλικάρια / τις κοπελιές και τα μωρά στη φλότα τους μπαρκάρουν / σκλάβους να τους πουλήσουσι στης Μπαρμπαριάς τα μέρη / Και μια απ' τις σκλάβες ήλεγε με θλιερή φωνίτσα / Χίλια κι αν κάμεις, Χουσεϊν, χίλια κι αν μας πουλήσεις / εμείς του Τούρκου το σπαθί 'εθ θα το φοηθούμε / για θα μας κόψεις ούλους μας, για λευτεριά θα 'ούμε»…
Η Καταστροφή των Ψαρών (21 Ιουνίου 1824)
Όπως είπαμε, ο αιγυπτιακός στρατός κλήθηκε από τον σουλτάνο το 1824 για να βοηθήσει την Υψηλή Πύλη, γεγονός που σηματοδότησε το σημείο καμπής του ελληνικού αγώνα. Η εθνική παλιγγενεσία έπνεε πλέον τα λοίσθια, με τους έλληνες χωρισμένους σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα και τις δυνάμεις τους αποσυντονισμένες και φθαρμένες από τον εμφύλιο σπαραγμό. Πριν καταπνίξουν την επανάσταση στην Πελοπόννησο όμως, οι δυνάμεις του Ιμπραήμ κατέστειλαν τη φλόγα του ξεσηκωμού στην Κρήτη, κατέστρεψαν την Κάσο και έκαψαν τα Ψαρά, τα δυο ισχυρά προπύργια του ελληνικού στόλου.
Οι Αιγύπτιοι του περιβόητου Χουσεΐν επιτέθηκαν στην Κάσο και ο τουρκικός στόλος του Χοσρέφ Πασά στα Ψαρά. Με σπουδαία ναυτική παράδοση στις πλάτες τους, τα Ψαρά ήταν η τρίτη ναυτική δύναμη της Ελλάδας (μετά την Ύδρα και τις Σπέτσες) και διαρκές αγκάθι των Τούρκων, γι’ αυτό και αποφασίστηκε να εξαφανιστούν από προσώπου γης.
Κι έτσι το πρωινό της 20ής Ιουνίου η τουρκική αρμάδα απέπλευσε από τη Μυτιλήνη με προορισμό τα Ψαρά: 176 πλοία και 12.000 άντρες κατάφεραν να αποβιβαστούν στο μαρτυρικό νησί το ίδιο απόγευμα, έπειτα από πρωτοφανή κανονιοβολισμό. Το νησί των 30.000 ψυχών υπερασπίζονταν κάπου 3.000 έλληνες αγωνιστές, διασκορπισμένοι στην επικράτεια των Ψαρών, την ίδια ώρα που τα γυναικόπαιδα δεν φυγαδεύτηκαν. Μέχρι την επόμενη μέρα, η άμυνα του νησιού είχε καμφθεί και τότε ήρθε η πραγματική θηριωδία: με τον εχθρικό στόλο να έχει περικυκλώσει το νησί, τρόπος διαφυγής δεν υπήρχε.
Η σφαγή που ακολούθησε έμελλε με τη ζοφερότητά της να μείνει μνημείο θηριωδίας των τουρκικών σφαγών: από τους 30.000 κατοίκους του νησιού, οι 18.000 δολοφονήθηκαν ή πωλήθηκαν ως σκλάβοι. Από τα περίπου 100 πλοία των Ψαριανών, μόνο 16 διασώθηκαν, ενώ όσοι κάτοικοι γλίτωσαν από το γιαταγάνι των Οθωμανών εγκαταστάθηκαν στη Μονεμβασιά. Η άλωση των Ψαρών επέφερε δεινό πλήγμα στην Ελληνική Επανάσταση, καθώς όχι μόνο χάθηκε μια από τις σημαντικότερες βάσεις του ελληνικού ναυτικού, αλλά διέτρεξαν άμεσο κίνδυνο και όλες οι υπόλοιπες. Την εικόνα της καταστροφής έδωσε όπως ξέρουμε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός στο περίφημο επίγραμμά του: «Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη / περπατώντας η Δόξα μονάχη / μελετά τα λαμπρά παλληκάρια / και στην κόμη στεφάνι φορεί / γινωμένο από λίγα χορτάρια / πούχαν μείνει στην έρημη γη».
Η Έξοδος του Μεσολογγίου (10-11 Απριλίου 1826)
Το πολύπαθο Μεσολόγγι ήταν αποφασιστικής σημασίας πόλη για την επαναστατική επικοινωνία Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδας, γι’ αυτό και το ήθελε απελπισμένα ο εχθρός στα χέρια του. Είχε μάλιστα αντέξει ήδη την πολιορκία του 1822-1823 των Κιουταχή και Ομέρ Βρυώνη, αν και πλέον ο παντοδύναμος Ιμπραήμ το είχε βάλει στο δικό του στόχαστρο: από το 1825 που είχαν αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο, οι δυνάμεις του τουρκοαιγύπτιου στρατηγού είχαν ερημώσει κυριολεκτικά την περιοχή και είχαν κάμψει τους σημαντικότερους θύλακες αντίστασης.
Το 1826 οι δυνάμεις του Ιμπραήμ ενώθηκαν με εκείνες του Κιουταχή Πασά, που πολιορκούσε ήδη από τον Απρίλιο του 1825 το Μεσολόγγι, την πόλη που είχε δεχτεί δηλαδή τον μεγάλο βρετανό φιλέλληνα Λόρδο Μπάυρον και είχε θρηνήσει τον θάνατο του. Εκεί είχαν πλέον στραμμένα τα βλέμματά τους τόσο το πανελλήνιο όσο και όλη η συμπαθούσα Ευρώπη. Χωρίς σημαντική βοήθεια από τους υπόλοιπους Έλληνες, λόγω του εμφυλίου, και έχοντας να αντιμετωπίσουν υπέρτερες εχθρικές δυνάμεις, οι 12.000 ψυχές του Μεσολογγίου αντιστάθηκαν καρτερικά επί έναν ολόκληρο χρόνο.
Ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ επιχείρησε με τις δικές του δυνάμεις να καταλάβει το Μεσολόγγι στις 16 Ιανουαρίου 1826, απέτυχε όμως και αναγκάστηκε να συνεργαστεί με τον Κιουταχή. Οι δύο στρατοί κατέστησαν ασφυκτική την πολιορκία, την ίδια ώρα που ο ανηλεής κανονιοβολισμός της πόλης αλλά και η κατάληψη των στρατηγικής σημασίας νησίδων Βασιλάδι και Κλείσοβας έφερε τους πολιορκημένους σε δεινή θέση, μετά και την αποτυχία του Μιαούλη να διασπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό.
Η κατάσταση μέσα στην πόλη ήταν σε οριακό σημείο, γι’ αυτό και αποφασίστηκε στο συμβούλιο των οπλαρχηγών και προκρίτων της 6ης Απριλίου η ηρωική έξοδος (ορίστηκε για τη νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου προς Κυριακή των Βαΐων, 9 προς 10 Απριλίου). Τα μεσάνυχτα -σύμφωνα με το σχέδιο- χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες με την ελπίδα να διασπάσουν τις εχθρικές γραμμές επωφελούμενοι από τον αιφνιδιασμό των πολιορκητών, αφήνοντας πίσω τους μόνο τους ηλικιωμένους, τους αρρώστους και τους τραυματίες. Το σχέδιο της εξόδου όμως είτε προδόθηκε είτε δεν εφαρμόστηκε όπως είχε σχεδιαστεί και οι δυνάμεις του Ιμπραήμ κατέσφαξαν με τα γιαταγάνια τούς μαχητές της ελευθερίας.
Εν τω μεταξύ, μέσα στο Μεσολόγγι είχαν αρχίσει οι σφαγές από τους Τουρκοαιγύπτιους που εισέβαλλαν από άλλο σημείο της πόλης. Το πρωί της 10ής Απριλίου, ανήμερα των Βαΐων, η οθωμανική ημισέληνος κυμάτιζε στα χαλάσματα του Μεσολογγίου: γύρω στα 6.000 γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν για να πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας. Η Επανάσταση μετά την πτώση των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» του Μεσολογγίου είχε σχεδόν κατασταλεί: «Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει / Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει / Τα μάτια η πείνα εμαύρισε' στα μάτια η μάνα μνέει' / Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει: / Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ’ έχω γω στο χέρι; / Οπού συ μου ’γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει»…
Παρά το γεγονός ότι η Επανάσταση του 1821 προετοιμαζόταν σπερματικά ήδη από τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου και τις πρώτες του 19ου αιώνα και συγγένευε με τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα που αναπτύχθηκαν στην ιταλική, τη γερμανική και γαλλική επικράτεια αλλά και στις βρετανικές κτήσεις της Βόρειας Αμερικής, όταν ξέσπασε τελικά εκεί στις αρχές του 1821 απείλησε τη διατήρηση της Ιεράς Συμμαχίας, μέλος της οποίας ήταν και η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Οι τεταμένες σχέσεις των Δυτικοευρωπαίων με τους Οθωμανούς Τούρκους δεν μπορούσαν πια να κρυφτούν κάτω από το χαλί των κοινών συμφερόντων και κάθε τουρκική θηριωδία κατά τη διάρκεια του ελληνικού ξεσηκωμού ακουγόταν στα πέρατα της Ευρώπης, υπενθυμίζοντας σε όλους ότι δεν μπορούσαν πια να κωφεύουν στις βιαιότητες και τις σφαγές του μουσουλμανικού στοιχείου έναντι των χριστιανικών ευρωπαϊκών πληθυσμών.
Υψηλή Πύλη και υπόδουλος ελληνισμός βρέθηκαν ξαφνικά στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής επικαιρότητας, η οποία φάνηκε να βγαίνει από τη μακάρια εσωστρέφειά της και να ασχολείται τώρα με τον αγώνα των Ελλήνων, με τα φιλελληνικά αισθήματα που καλλιεργούσαν οι ρομαντικοί αλλά και άλλοι κύκλοι στην καρδιά της Ευρώπης να συμβάλουν καθοριστικά εδώ.
Πλέον κάθε παραφωνία των Οθωμανών σε όρους βιαιότητας και αγριότητας έκανε πάταγο κυριολεκτικά στη Γηραιά Ήπειρο και είχε κολοσσιαίο αντίκτυπο στην κοινή γνώμη των λαών, στρέφοντας έτσι το ενδιαφέρον με πρωτόγνωρη δυναμική στον ελληνικό αγώνα.
Βιαιότητες σημειώθηκαν πολλές κατά τον ένοπλο ξεσηκωμό των Ελλήνων και τη λυσσαλέα προσπάθεια του κατακτητή να καταπνίξει την επανάσταση, αν και οι παρακάτω ακούστηκαν στα πέρατα του πλανήτη…
Ο Απαγχονισμός του πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ και οι Σφαγές στην Κωνσταντινούπολη (10 Απριλίου 1821)
Με τις πρώτες μαζικές εκδηλώσεις του ελληνικού ξεσηκωμού να επιφέρουν τριγμούς στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο σουλτάνος δεν θα μπορούσε να μην αντιδράσει στην επανάσταση και στράφηκε στον πρώτο εύκολο στόχο, στη γειτονιά του δηλαδή. Η Υψηλή Πύλη έκρινε πως ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ όχι μόνο δεν ήταν ξένος προς τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων στην Πελοπόννησο αλλά και δεν χρησιμοποίησε την εξουσία του για να συγκρατήσει τους Έλληνες από την εθνική κουτουράδα.
Διέταξε έτσι τον απαγχονισμό του και τη σκύλευση του σκηνώματός του επί τρεις μέρες, πριν η σορός του πεταχτεί στη θάλασσα, την ίδια ώρα που επέτρεψε τη σφαγή πολλών επιφανών Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης (όπως οι Φαναριώτες) αλλά και άλλων μεγάλων κέντρων της αυτοκρατορίας (επιδρομές, καταλήστευση και σφαγές ιερωμένων και προεστών σε Ανδριανούπολη, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Σμύρνη, Κυδωνίες, Κω, Ρόδο, Κρήτη, Κύπρο κ.λπ.).
Το φονικό μήνυμα του σουλτάνου ήταν μεν ηχηρότατο, αν και η σκληρή και αναιτιολόγητη αντίδρασή του εναντίον της θεσμοθετημένης ηγεσίας του έθνους θεμελίωσε ακόμα περισσότερο την Ελληνική Επανάσταση, αφενός επειδή έπεισε και τους τελευταίους σημαίνοντες Έλληνες να εξέλθουν από τη νομιμότητα και να στηρίξουν το εγχείρημα των Φιλικών, αφετέρου επειδή προκάλεσε τη συμπάθεια του χριστιανικού κόσμου και την ανάπτυξη ισχυρού φιλελληνικού κινήματος στην Ευρώπη.
Οι κυβερνήσεις των μεγάλων δυνάμεων αναγκάστηκαν να παραδεχθούν πως Έλληνες και Τούρκοι δεν ήταν εύκολο να συμβιώσουν στο εξής. Η λεγόμενη Σφαγή στην Κωνσταντινούπολη του 1821 και η εξαπόλυση πλήθους εξαγριωμένων Τούρκων κατά του ελληνικού στοιχείου της αυτοκρατορίας ήταν το σημείο καμπής…
Η Σφαγή της Σαμοθράκης (1 Σεπτεμβρίου 1821)
Με το κύμα των σφαγών επισκόπων και επιφανών Ελλήνων να συνεχίζεται ως αντίδραση στο ξέσπασμα της επανάστασης, οι Τούρκοι κλιμάκωσαν τις αντιδράσεις τους με ξεριζωμό κοινοτήτων και καταλήστευση περιουσιών. Χαρακτηριστική είναι εδώ η εκτέλεση στο Ηράκλειο (Μεγάλο Κάστρο τότε) του αρχιεπισκόπου Κρήτης Γεράσιμου, πέντε αρχιερέων και πολλών προκρίτων της Μεγαλονήσου (23 Ιουνίου 1821).
Σειρά είχε μετά η Σαμοθράκη, ο ακριτικός αυτός φάρος του ελληνισμού που έμελλε να γράψει τη δική της μαρτυρική συμμετοχή στον ιερό αγώνα της λευτεριάς, πληρώνοντας με το αίμα εκατοντάδων αμάχων. Μια χούφτα προκρίτων της Σαμοθράκης που είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία μόλις πληροφορήθηκαν τα γεγονότα στην Πελοπόννησο έπεισαν τους κατοίκους του νησιού να κηρύξουν τον Απρίλιο του 1821 τους εαυτούς τους ελεύθερους και να αρνηθούν να πληρώσουν τους οφειλόμενους στους Τούρκους φόρους. Ταυτοχρόνως, οι κάτοικοι εξασκούνταν στη σκοποβολή και τα στρατιωτικά γυμνάσια έτοιμοι να μιμηθούν το παράδειγμα της 25ης Μαρτίου στην Αγία Λαύρα.
Παρά τη μυστικότητα της προετοιμασίας, η είδηση έφτασε στα αυτιά του σουλτάνου, ο οποίος ξαπέστειλε τον υποναύαρχο καπετάν Μπέη Καρά Αλή για να πνίξει στο αίμα την ανταρσία. Λίγες μέρες αργότερα, όταν οι νησιώτες είδαν κοτζάμ υποναύαρχο του τουρκικού στόλου έξω από τη Σαμοθράκη κατάλαβαν ότι κακό θα επακολουθούσε: 1.000 (ή σύμφωνα με άλλες πηγές 2.000) στρατιώτες έβαλαν να καταλάβουν τη Χώρα του νησιού, με τους κατοίκους να προβάλουν σθεναρή αντίσταση, αν και τα πολεμοφόδια σώθηκαν γρήγορα.
Είχαν φυγαδεύσει βέβαια τα γυναικόπαιδα για να αποφύγουν την αιχμαλωσία και την ατίμωση κι έτσι οι Τούρκοι επιδόθηκαν σε άγριους βανδαλισμούς σε μια έρημη Χώρα: λεηλάτησαν και έκαψαν τα περισσότερα σπίτια και κατέστρεψαν τις εκκλησίες. Όχι βέβαια ότι χόρτασαν και ο διψασμένος για αίμα καπετάν πασάς κατάφερε να φέρει με δόλο πίσω τους νησιώτες στις εστίες τους. Και τότε ξεκίνησε σφαγή: 700 παλικάρια σφαγιάστηκαν επιτόπου και ακολούθησαν φρικαλεότητες που οι κάτοικοι αποκάλεσαν «ημέρα χαλασμού». Οι άμαχοι-θύματα υπολογίζονται σε εκατοντάδες, ενώ αν πιστέψουμε τον ιατροφιλόσοφο Νικόλαο Φαρδύ, από τις 15.000 κατοίκους της Σαμοθράκης γλίτωσαν μόνο 33 οικογένειες…
Η Σφαγή της Χίου (30 Μαρτίου-2 Απριλίου 1822)
Το 1822 ενορχηστρώθηκε νέα αντίποινα από τον σουλτάνο Μαχμούτ Β’ για να τρομοκρατήσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Χίου, σε μια αιματοβαμμένη επιχείρηση που θα κατέληγε στη δολοφονία 50.000 Ελλήνων. Η πρωτοφανούς αγριότητας καταστροφή της Χίου και η ανηλεής σφαγή των κατοίκων της θα θεμελίωνε με το αδικοχαμένο αίμα των Ελλήνων την επανάσταση ακόμα πιο βαθιά, καθώς αντί να κάμψουν το ηθικό των αγωνιστών, το έστειλαν στα ουράνια.
Ως απάντηση σε κίνημα σαμίων επαναστατών που αποβιβάστηκαν στη Χίο και κατάργησαν την οθωμανική Αρχή, ισχυρή ναυτική δύναμη των Οθωμανών, με διοικητή τον Καρά Αλή, έπειτα από εκτεταμένο κανονιοβολισμό, αποβίβασε πολυάριθμα στρατεύματα (7.000 άντρες) που επιδόθηκαν σε πυρπόληση όλων των περιχώρων και της πρωτεύουσας του νησιού και κατέφυγαν σε ανήκουστες σφαγές: από τους 100.000 κατοίκους, περίπου 30.000 σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν (άλλες πηγές κάνουν λόγο για 42.000 ή ακόμα και 50.000 Χιώτες), ενώ οι υπόλοιποι διέφυγαν με ψαριανά πλοία σε άλλα νησιά αλλά και στην επαναστατημένη Νότια Ελλάδα.
Το αρχοντικό νησί παραδόθηκε στις φλόγες από τον αιμοβόρο κατακτητή, η αγριότητα του οποίου προξένησε αλγεινή εντύπωση σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο της εποχής. Η Σφαγή της Χίου ξεσήκωσε κύμα φιλελληνισμού σε όλο τον κόσμο, αν και σύντομα οι ψαριανοί πυρπολητές του ελληνικού πολεμικού στόλου θα εκδικούνταν τον αδικοχαμένο πληθυσμό του νησιού: στις 6-7 Ιουνίου, στα στενά του Τσεσμέ απέναντι από τη Χίο, η γενναιότητα των ελλήνων πλοιάρχων επέτρεψε να κερδηθούν σημαντικές μάχες στο Αιγαίο, με αποκορύφωμα την πυρπόληση της ναυαρχίδας του οθωμανικού στόλου και 200 ναυτών, καθώς και του ίδιου του Καρά Αλή. Ο ψαριανός πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης κέρδισε δίκαια με το παράτολμο εγχείρημά του την ευγνωμοσύνη και τις καρδιές του πανελληνίου...
Η Άλωση της Νάουσας (13 ή 18 Απριλίου 1822)
Ταυτόχρονα με την επανάσταση στη Νότια Ελλάδα εξεγέρθηκαν οι Σουλιώτες στην Ήπειρο, καθώς και οι Θεσσαλοί και οι Μακεδόνες. Η έλλειψη οργάνωσης όμως και η παρουσία ισχυρών οθωμανικών δυνάμεων στις περιοχές αυτές οδήγησαν τις επαναστατικές κινήσεις σε αποτυχία. Φάρος αγριότητας στέκει εδώ η καταστροφή της Νάουσας, ένα ζοφερό ιστορικό γεγονός για το οποίο υπάρχει ακόμα και σήμερα μεγάλη ασάφεια και σύγχυση γύρω από την ημερομηνία που άρχισε η πολιορκία και ο χαλασμός της πόλης.
Για την άλωση αναφέρονται άλλες φορές η 6η Απριλίου, άλλες η 10η, άλλες πάλι η 12η-13η και άλλες τέλος η 18η Απριλίου 1822 (με το παλιό ημερολόγιο πάντα). Παρά ταύτα, η ζοφερή πραγματικότητα παραμένει: η φλόγα της επανάστασης ήταν άσβεστη στη Μακεδονία ήδη από τις πρώτες στιγμές του αγώνα και ο εχθρός είχε αποφασίσει από τα τέλη του 1821 να πάρει αυστηρά προληπτικά μέτρα, καθώς εν τω μεταξύ είχε υψωθεί το λάβαρο της επανάστασης στη Μονή Παναγίας Δοβρά (22 Φεβρουαρίου 1822).
Οι αγωνιστές του Βορρά είχαν επιτεθεί ανεπιτυχώς στη Βέροια και επιδόθηκαν σε σφοδρό ανταρτοπόλεμο στις γύρω περιοχές. Όταν μάλιστα στις 12 Μαρτίου 1822 κάπου 200 παλικάρια της επανάστασης κατάφεραν να αποκρούσουν τους 4.000 Τούρκους του Μεχμέτ Αγά στη Μονή Δοβρά, ήταν ξεκάθαρο στους Οθωμανούς ότι η πρόκληση δεν έπρεπε να μείνει χωρίς απάντηση. Οι Τούρκοι κατέλαβαν το μοναστήρι και οι Έλληνες αποτραβήχτηκαν στη Νάουσα.
Ο βαλής της Θεσσαλονίκης ανέλαβε ο ίδιος την ηγεσία της επίθεσης και επιστράτευσε 20.000 άντρες, την ίδια ώρα που στη Νάουσα ήταν κλεισμένοι 4.000-5.000 επαναστάτες. Όταν οι Ναουσαίοι αρνήθηκαν να παραδώσουν την πόλη στα τέλη Μαρτίου, ξεκίνησε πολιορκία. Τη νύχτα της 12ης Απριλίου τα τουρκικά κανόνια δημιούργησαν ρήγμα στις οχυρώσεις της πόλης και η Νάουσα έπεσε την επόμενη μέρα. Και τότε είναι που έλαβαν χώρα οι μαζικές σφαγές των κατοίκων, με τις νεαρές γυναίκες της Νάουσας να προτιμούν να πέσουν από τον γκρεμό της Αράπιτσας για να μην ατιμαστούν από τον εχθρό.
Οι νεκροί και οι αιχμάλωτοι εκτιμούνται στις 5.000, την ίδια ώρα που οι κτηνωδίες σε βάρος των αιχμαλώτων και των γυναικόπαιδων έγιναν άλλο ένα τραγικό μνημείο βαρβαρότητας. Τη μανία των Τούρκων εναντίον των αμάχων πιστοποιεί έγγραφο του ίδιου του βαλή Θεσσαλονίκης, Εμπού Λουμπούτ, στο οποίο αναφέρει πως σφάχθηκαν ή απαγχονίστηκαν όλοι οι άντρες αιχμάλωτοι και εξανδραποδίστηκαν οι γυναίκες και τα παιδιά. Μετά την καταστροφή της Νάουσας, η επανάσταση στη Μακεδονία ουσιαστικά έσβησε, αν και συνεχίστηκαν κάποιες εχθροπραξίες στα βουνά. Η επαναστατική δραστηριότητα περιορίστηκε στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου…
Η Καταστροφή της Κάσου (7-8 Ιουνίου 1824)
Η Κάσος ξεσηκώθηκε ήδη από τον Απρίλιο του 1821 και έθεσε στον επαναστατικό αγώνα τη ναυτική της δύναμη. Τα μέχρι τότε ξακουστά εμπορικά οπλίζονται με κανόνια και αρχίζουν την πολεμική τους δράση. Επιχειρούν στη Ρόδο, προσπαθούν να βοηθήσουν τον αγώνα στην Κρήτη μεταφέροντας πολεμοφόδια και τροφή στο επαναστατημένο νησί και προκαλούν πανικό στους Οθωμανούς όπου τους συναντούν.
Προοδευτικά, οι ναυτικές επιχειρήσεις των Κασιωτών γίνονται ολοένα και πιο παράτολμες: καταστρέφουν τουρκικά πλοία στην Αττάλεια, επιχειρούν ριψοκίνδυνες επιδρομές στο Καστελλόριζο και η χάρη τους φτάνει ακόμα και στα αιγυπτιακά λιμάνια. Τον Μάρτιο του 1824 ο σουλτάνος ζητεί απελπισμένος τη βοήθεια του Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου και η αρμάδα του ανηφορίζει λίγο αργότερα το Αιγαίο με δύναμη χιλιάδων στρατιωτών.
Οι Κασιώτες συνειδητοποιούν ότι είναι στόχος των Τουρκοαιγυπτίων καθώς έχουν μετατραπεί σε προπύργιο του ένοπλου αγώνα και οχυρώνουν το νησί περιμένοντας την απόβαση. Η Κρήτη είχε ήδη πέσει και η επανάστασή της καταπνίγηκε στο αίμα, αφήνοντας τη Κάσο βορά στον εχθρό. Οι Τουρκοαιγύπτιοι προσπαθούν από τα μέσα Μαΐου να αποβιβαστούν αλλά το ηρωικό νησί απαντά με τις ομοβροντίες των κανονιών του. Είναι όμως μόνο του, καθώς την ηπειρωτική Ελλάδα τη σπαράσσει ο εμφύλιος και η βοήθεια στο νησί δεν έρχεται ποτέ.
Το ξημέρωμα της 7ης Ιουνίου 1824 (παλιά ημερομηνία), ημέρα Σάββατο, ο εχθρικός στόλος αποβιβάζει τις δυνάμεις του στο νησί και ακολουθούν φονικές μάχες, οι οποίες αναγκάζουν τελικά τους αγωνιστές να αποσυρθούν στα βουνά, αφήνοντας τα χωριά και τα γυναικόπαιδα στα χέρια των εχθρών. Οι Τουρκοαιγύπτιοι ρίχτηκαν στη σφαγή, την αρπαγή, τη λεηλασία, τους βιασμούς και σε κάθε είδους κτηνωδία, μεταφέροντας τα κομμένα κεφάλια με τη σέσουλα στον Χουσεΐν Μπέη και υποδουλώνοντας 2.000 γυναικόπαιδα για να πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Η Κάσος είχε πατηθεί και η οριστική καταστροφή της θα συγκλονίσει τόσο την Ελλάδα όσο και την κοινή γνώμη της Ευρώπης.
Μετά τη σφαγή, η Κάσος των 7.000 ψυχών ερήμωσε. Η λαϊκή μούσα του νησιού τραγούδησε τον οριστικό χαλασμό ως εξής: «Μαύρο πουλάκι κάθεται στης Κάσου τ' αγριοβούνι / βγάλλει φωνίτσα θλιερή και μαύρο μοιρολόι / Μάνα, κλαμός και βουγκητός εις το νησί της Κάσου! / Η μάνα κλαίει το παιδί και το παιδί τη μάνα / κι ο αερφός την αερφή κι άουρος την καλή του / Μπας και πανούκλα πλάκωσε, μπας και σεισμός εϊνη; / Μηδέ πανούκλα πλάκωσε, μητέ σεισμός εϊνη / Χουσεϊν πασάς επλάκωσεν από την Αλεξάντρα / Γίνονται στίβες τα κορμιά, τα αίματα ποτάμια / Σφάζουν τους γέρους και τις γριές κι όλα τα παλικάρια / τις κοπελιές και τα μωρά στη φλότα τους μπαρκάρουν / σκλάβους να τους πουλήσουσι στης Μπαρμπαριάς τα μέρη / Και μια απ' τις σκλάβες ήλεγε με θλιερή φωνίτσα / Χίλια κι αν κάμεις, Χουσεϊν, χίλια κι αν μας πουλήσεις / εμείς του Τούρκου το σπαθί 'εθ θα το φοηθούμε / για θα μας κόψεις ούλους μας, για λευτεριά θα 'ούμε»…
Η Καταστροφή των Ψαρών (21 Ιουνίου 1824)
Όπως είπαμε, ο αιγυπτιακός στρατός κλήθηκε από τον σουλτάνο το 1824 για να βοηθήσει την Υψηλή Πύλη, γεγονός που σηματοδότησε το σημείο καμπής του ελληνικού αγώνα. Η εθνική παλιγγενεσία έπνεε πλέον τα λοίσθια, με τους έλληνες χωρισμένους σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα και τις δυνάμεις τους αποσυντονισμένες και φθαρμένες από τον εμφύλιο σπαραγμό. Πριν καταπνίξουν την επανάσταση στην Πελοπόννησο όμως, οι δυνάμεις του Ιμπραήμ κατέστειλαν τη φλόγα του ξεσηκωμού στην Κρήτη, κατέστρεψαν την Κάσο και έκαψαν τα Ψαρά, τα δυο ισχυρά προπύργια του ελληνικού στόλου.
Οι Αιγύπτιοι του περιβόητου Χουσεΐν επιτέθηκαν στην Κάσο και ο τουρκικός στόλος του Χοσρέφ Πασά στα Ψαρά. Με σπουδαία ναυτική παράδοση στις πλάτες τους, τα Ψαρά ήταν η τρίτη ναυτική δύναμη της Ελλάδας (μετά την Ύδρα και τις Σπέτσες) και διαρκές αγκάθι των Τούρκων, γι’ αυτό και αποφασίστηκε να εξαφανιστούν από προσώπου γης.
Κι έτσι το πρωινό της 20ής Ιουνίου η τουρκική αρμάδα απέπλευσε από τη Μυτιλήνη με προορισμό τα Ψαρά: 176 πλοία και 12.000 άντρες κατάφεραν να αποβιβαστούν στο μαρτυρικό νησί το ίδιο απόγευμα, έπειτα από πρωτοφανή κανονιοβολισμό. Το νησί των 30.000 ψυχών υπερασπίζονταν κάπου 3.000 έλληνες αγωνιστές, διασκορπισμένοι στην επικράτεια των Ψαρών, την ίδια ώρα που τα γυναικόπαιδα δεν φυγαδεύτηκαν. Μέχρι την επόμενη μέρα, η άμυνα του νησιού είχε καμφθεί και τότε ήρθε η πραγματική θηριωδία: με τον εχθρικό στόλο να έχει περικυκλώσει το νησί, τρόπος διαφυγής δεν υπήρχε.
Η σφαγή που ακολούθησε έμελλε με τη ζοφερότητά της να μείνει μνημείο θηριωδίας των τουρκικών σφαγών: από τους 30.000 κατοίκους του νησιού, οι 18.000 δολοφονήθηκαν ή πωλήθηκαν ως σκλάβοι. Από τα περίπου 100 πλοία των Ψαριανών, μόνο 16 διασώθηκαν, ενώ όσοι κάτοικοι γλίτωσαν από το γιαταγάνι των Οθωμανών εγκαταστάθηκαν στη Μονεμβασιά. Η άλωση των Ψαρών επέφερε δεινό πλήγμα στην Ελληνική Επανάσταση, καθώς όχι μόνο χάθηκε μια από τις σημαντικότερες βάσεις του ελληνικού ναυτικού, αλλά διέτρεξαν άμεσο κίνδυνο και όλες οι υπόλοιπες. Την εικόνα της καταστροφής έδωσε όπως ξέρουμε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός στο περίφημο επίγραμμά του: «Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη / περπατώντας η Δόξα μονάχη / μελετά τα λαμπρά παλληκάρια / και στην κόμη στεφάνι φορεί / γινωμένο από λίγα χορτάρια / πούχαν μείνει στην έρημη γη».
Η Έξοδος του Μεσολογγίου (10-11 Απριλίου 1826)
Το πολύπαθο Μεσολόγγι ήταν αποφασιστικής σημασίας πόλη για την επαναστατική επικοινωνία Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδας, γι’ αυτό και το ήθελε απελπισμένα ο εχθρός στα χέρια του. Είχε μάλιστα αντέξει ήδη την πολιορκία του 1822-1823 των Κιουταχή και Ομέρ Βρυώνη, αν και πλέον ο παντοδύναμος Ιμπραήμ το είχε βάλει στο δικό του στόχαστρο: από το 1825 που είχαν αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο, οι δυνάμεις του τουρκοαιγύπτιου στρατηγού είχαν ερημώσει κυριολεκτικά την περιοχή και είχαν κάμψει τους σημαντικότερους θύλακες αντίστασης.
Το 1826 οι δυνάμεις του Ιμπραήμ ενώθηκαν με εκείνες του Κιουταχή Πασά, που πολιορκούσε ήδη από τον Απρίλιο του 1825 το Μεσολόγγι, την πόλη που είχε δεχτεί δηλαδή τον μεγάλο βρετανό φιλέλληνα Λόρδο Μπάυρον και είχε θρηνήσει τον θάνατο του. Εκεί είχαν πλέον στραμμένα τα βλέμματά τους τόσο το πανελλήνιο όσο και όλη η συμπαθούσα Ευρώπη. Χωρίς σημαντική βοήθεια από τους υπόλοιπους Έλληνες, λόγω του εμφυλίου, και έχοντας να αντιμετωπίσουν υπέρτερες εχθρικές δυνάμεις, οι 12.000 ψυχές του Μεσολογγίου αντιστάθηκαν καρτερικά επί έναν ολόκληρο χρόνο.
Ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ επιχείρησε με τις δικές του δυνάμεις να καταλάβει το Μεσολόγγι στις 16 Ιανουαρίου 1826, απέτυχε όμως και αναγκάστηκε να συνεργαστεί με τον Κιουταχή. Οι δύο στρατοί κατέστησαν ασφυκτική την πολιορκία, την ίδια ώρα που ο ανηλεής κανονιοβολισμός της πόλης αλλά και η κατάληψη των στρατηγικής σημασίας νησίδων Βασιλάδι και Κλείσοβας έφερε τους πολιορκημένους σε δεινή θέση, μετά και την αποτυχία του Μιαούλη να διασπάσει τον ναυτικό αποκλεισμό.
Η κατάσταση μέσα στην πόλη ήταν σε οριακό σημείο, γι’ αυτό και αποφασίστηκε στο συμβούλιο των οπλαρχηγών και προκρίτων της 6ης Απριλίου η ηρωική έξοδος (ορίστηκε για τη νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου προς Κυριακή των Βαΐων, 9 προς 10 Απριλίου). Τα μεσάνυχτα -σύμφωνα με το σχέδιο- χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες με την ελπίδα να διασπάσουν τις εχθρικές γραμμές επωφελούμενοι από τον αιφνιδιασμό των πολιορκητών, αφήνοντας πίσω τους μόνο τους ηλικιωμένους, τους αρρώστους και τους τραυματίες. Το σχέδιο της εξόδου όμως είτε προδόθηκε είτε δεν εφαρμόστηκε όπως είχε σχεδιαστεί και οι δυνάμεις του Ιμπραήμ κατέσφαξαν με τα γιαταγάνια τούς μαχητές της ελευθερίας.
Εν τω μεταξύ, μέσα στο Μεσολόγγι είχαν αρχίσει οι σφαγές από τους Τουρκοαιγύπτιους που εισέβαλλαν από άλλο σημείο της πόλης. Το πρωί της 10ής Απριλίου, ανήμερα των Βαΐων, η οθωμανική ημισέληνος κυμάτιζε στα χαλάσματα του Μεσολογγίου: γύρω στα 6.000 γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν για να πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας. Η Επανάσταση μετά την πτώση των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» του Μεσολογγίου είχε σχεδόν κατασταλεί: «Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει / Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει / Τα μάτια η πείνα εμαύρισε' στα μάτια η μάνα μνέει' / Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει: / Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ’ έχω γω στο χέρι; / Οπού συ μου ’γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει»…
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2015/03/blog-post_755.html#ixzz3V1F9gjn9
Τετάρτη 18 Μαρτίου 2015
ΟΧΙ ΑΛΛΑ ΘΥΜΑΤΑ BULLING....
Ας μην κρυβόμαστε άλλο, ας μην συνεχίσουμε να είμαστε υποκριτές. Τις τελευταίες μέρες κάνουμε όλοι λες και κατέβηκαν εξωγήινοι και ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Εκφοβισμός; Εξαναγκασμός; Μα υπάρχουν αυτά; Υπάρχουν άνθρωποι που φέρονται έτσι στους συνανθρώπους τους; Οι ερωτήσεις είναι ρητορικές και οι απαντήσεις αυτονόητες. Μία όμως ερώτηση θα έπρεπε να μας απασχολεί και δεν τολμάει να την κάνει κανείς: "εσύ τι έκανες, όταν έβλεπες μπροστά σου τον εκφοβισμό;". Κι εδώ, η απάντηση τρομάζει...
Η κοινωνία μας ζει σε βαθιά κρίση. Η οικονομική κρίση έχει φέρει κρίση σε όλους τους θεσμούς σαν ένα ντόμινο στο οποίο καταρρέουν αξίες η μία μετά την άλλη. Μία από τις πρώτες κρίσεις που έφερε η οικονομική κρίση είναι η κρίση στον θεσμό της οικογένειας.Πλέον οι γονείς είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν και οι δύο και έχουν μειωθεί πολύ οι ώρες που περνούν με τα παιδιά τους. Τα παιδιά ζουν μέσα σε ένα κλίμα ανασφάλειας, μέσα σε ένα κλίμα όπου υπάρχουν μόνο δυσκολίες και υποχρεώσεις, μέσα σε ένα κλίμα όπου χάνουν κάθε έννοια παιδικής ηλικίας, μέσα σε ένα κλίμα όπου δεν έχουν δίπλα τους τη μαμά και τον μπαμπά να τους μιλήσει. Κι όμως, η οικογένεια είναι η βάση της κοινωνίας. Μέσα στην οικογένεια διαπλάθεσαι, μαθαίνεις τις αξίες, διαπαιδαγωγείσαι και κοινωνικοποιείσαι.
Ωστόσο, η σημερινή οικογένεια, δεδομένων των κοινωνικών αλλαγών, δεν είναι αυτή που ήταν τα προηγούμενα χρόνια που όντως προσέφερε στο παιδί όλα τα παραπάνω. Γι' αυτό ο σημερινός ρόλος του σχολείου είναι πιο σημαντικός από ποτέ. Όταν οι συνθήκες αναγκάζουν την οικογένεια να "αποσύρεται" εν μέρει από την διαπαιδαγώγηση του παιδιού, πρέπει να έρχεται το σχολείο, με ενισχυμένο παιδαγωγικό ρόλο και να εξισορροπεί αυτή την "απώλεια". Μόνο έτσι θα επανέλθει η κοινωνική ισορροπία.
Το μεγάλο πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι το σημερινό σχολείο έχει χάσει τελείως τον διαπαιδαγωγικό του χαρακτήρα. Έχει δημιουργηθεί ένα σχολείο τέρας, ένα σχολείο άκρως τεχνοκρατικό, το οποίο προωθεί τη βαθμοθηρία, την στείρα αποστήθιση, τον ανταγωνισμό και δεν διαπαιδαγωγεί καθόλου τα παιδιά. Αλήθεια, αυτός είναι ο ρόλος του σχολείου; Τελικά, πόση σημασία έχει να βγάλεις από την ΣΤ' Δημοτικού έναν μικρό επιστήμονα, αν δεν του έχεις διδάξει τις βασικές ανθρωπιστικές αξίες;
Το σχολείο είχε πάντα διπλό ρόλο, αφενός να μαθαίνει στα παιδιά γνώσεις και αφετέρου να τα διαπαιδαγωγεί και να διαμορφώνει τελικά την προσωπικότητα του παιδιού. Με τις τελευταίες αλλαγές ο ρόλος της διαπαιδαγώγησης χάθηκε. Το σχολείο είναι εδώ μόνο για να παρέχει στα παιδιά τεχνοκρατικές (και πολλές φορές ανούσιες) γνώσεις. Και μάλιστα όλα αυτά σήμερα, που όπως προαναφέραμε, εξαιτίας της κρίσης του θεσμού της οικογένειας, θα έπρεπε να ενισχύσει περαιτέρω την παιδαγωγική πλευρά και όχι την τεχνοκρατική. Το πρόβλημα της κοινωνικής ανισορροπίας παραμένει, τα παιδιά δεν βοηθιούνται και όχι μόνο το σχολείο δεν τα ενισχύει, αλλά με τις ολοένα και αυξανόμενες απαιτήσεις του, τα επιβαρύνει περισσότερο και τους δημιουργεί μεγαλύτερη πίεση.
Επιβάλλεται το σχολείο να βγει από τη ναφθαλίνη και να αντικρίσει την κοινωνική πραγματικότητα. Η κοινωνία έχει αλλάξει, το ίδιο οφείλει να κάνει και το σχολείο. Γιατί να αποτελεί ταμπού να μιλήσεις στα παιδιά για την σεξουαλική ζωή; Πώς θα τα προστατεύσεις; Από πού θα τα μάθουν; Γιατί δεν υπάρχει μάθημα, κατά το οποίο τα παιδιά να διδάσκονται τις ανθρωπιστικές αξίες; Την αξία της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, της αξιοκρατίας. Λέξεις σχεδόν άγνωστες για το σύνολο των μαθητών. Γιατί να μην μιλάει το σχολείο στα παιδιά για τους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο, για τον εκφοβισμό, για τον ρατσισμό, τη διαφορετικότητα; Όχι κύριοι, μην συνεχίζετε την υποκριτική στάση. Τα παιδιά δεν τα διδάσκονται αυτά στα σχολεία, δεν διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους, δεν οξύνουν την κριτική τους ικανότητα και δεν καλλιεργούνται πνευματικά. Τελειώνοντας το σχολείο ο σημερινός Έλληνας δεν έχει διδαχτεί ούτε τις μισές από τις βασικές αξίες της ζωής.
Πρέπει να γίνει άμεσα ένας επαναπροσδιορισμός αξιών. Το σχολείο ν' αφήσει στην άκρη για λίγο τον τεχνοκρατικό του χαρακτήρα και να ενισχύσει τον παιδαγωγικό. Μόνο αν επαναφέρουμε στη ζωή μας τις ανθρωπιστικές αξίες και επανατοποθετηθεί ο άνθρωπος εκεί που του αξίζει, θα αλλάξει κάτι σε αυτήν την κοινωνία και δεν θα υπάρχουν νέοι Άλεξ και νέοι Βαγγέληδες... Μέχρι τότε εμείς οι εκπαιδευτικοί...
...δυστυχώς αποτύχαμεν...
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2015/03/blog-post_734.html#ixzz3UkhaVCjk
Η κοινωνία μας ζει σε βαθιά κρίση. Η οικονομική κρίση έχει φέρει κρίση σε όλους τους θεσμούς σαν ένα ντόμινο στο οποίο καταρρέουν αξίες η μία μετά την άλλη. Μία από τις πρώτες κρίσεις που έφερε η οικονομική κρίση είναι η κρίση στον θεσμό της οικογένειας.Πλέον οι γονείς είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν και οι δύο και έχουν μειωθεί πολύ οι ώρες που περνούν με τα παιδιά τους. Τα παιδιά ζουν μέσα σε ένα κλίμα ανασφάλειας, μέσα σε ένα κλίμα όπου υπάρχουν μόνο δυσκολίες και υποχρεώσεις, μέσα σε ένα κλίμα όπου χάνουν κάθε έννοια παιδικής ηλικίας, μέσα σε ένα κλίμα όπου δεν έχουν δίπλα τους τη μαμά και τον μπαμπά να τους μιλήσει. Κι όμως, η οικογένεια είναι η βάση της κοινωνίας. Μέσα στην οικογένεια διαπλάθεσαι, μαθαίνεις τις αξίες, διαπαιδαγωγείσαι και κοινωνικοποιείσαι.
Ωστόσο, η σημερινή οικογένεια, δεδομένων των κοινωνικών αλλαγών, δεν είναι αυτή που ήταν τα προηγούμενα χρόνια που όντως προσέφερε στο παιδί όλα τα παραπάνω. Γι' αυτό ο σημερινός ρόλος του σχολείου είναι πιο σημαντικός από ποτέ. Όταν οι συνθήκες αναγκάζουν την οικογένεια να "αποσύρεται" εν μέρει από την διαπαιδαγώγηση του παιδιού, πρέπει να έρχεται το σχολείο, με ενισχυμένο παιδαγωγικό ρόλο και να εξισορροπεί αυτή την "απώλεια". Μόνο έτσι θα επανέλθει η κοινωνική ισορροπία.
Το μεγάλο πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι το σημερινό σχολείο έχει χάσει τελείως τον διαπαιδαγωγικό του χαρακτήρα. Έχει δημιουργηθεί ένα σχολείο τέρας, ένα σχολείο άκρως τεχνοκρατικό, το οποίο προωθεί τη βαθμοθηρία, την στείρα αποστήθιση, τον ανταγωνισμό και δεν διαπαιδαγωγεί καθόλου τα παιδιά. Αλήθεια, αυτός είναι ο ρόλος του σχολείου; Τελικά, πόση σημασία έχει να βγάλεις από την ΣΤ' Δημοτικού έναν μικρό επιστήμονα, αν δεν του έχεις διδάξει τις βασικές ανθρωπιστικές αξίες;
Το σχολείο είχε πάντα διπλό ρόλο, αφενός να μαθαίνει στα παιδιά γνώσεις και αφετέρου να τα διαπαιδαγωγεί και να διαμορφώνει τελικά την προσωπικότητα του παιδιού. Με τις τελευταίες αλλαγές ο ρόλος της διαπαιδαγώγησης χάθηκε. Το σχολείο είναι εδώ μόνο για να παρέχει στα παιδιά τεχνοκρατικές (και πολλές φορές ανούσιες) γνώσεις. Και μάλιστα όλα αυτά σήμερα, που όπως προαναφέραμε, εξαιτίας της κρίσης του θεσμού της οικογένειας, θα έπρεπε να ενισχύσει περαιτέρω την παιδαγωγική πλευρά και όχι την τεχνοκρατική. Το πρόβλημα της κοινωνικής ανισορροπίας παραμένει, τα παιδιά δεν βοηθιούνται και όχι μόνο το σχολείο δεν τα ενισχύει, αλλά με τις ολοένα και αυξανόμενες απαιτήσεις του, τα επιβαρύνει περισσότερο και τους δημιουργεί μεγαλύτερη πίεση.
Επιβάλλεται το σχολείο να βγει από τη ναφθαλίνη και να αντικρίσει την κοινωνική πραγματικότητα. Η κοινωνία έχει αλλάξει, το ίδιο οφείλει να κάνει και το σχολείο. Γιατί να αποτελεί ταμπού να μιλήσεις στα παιδιά για την σεξουαλική ζωή; Πώς θα τα προστατεύσεις; Από πού θα τα μάθουν; Γιατί δεν υπάρχει μάθημα, κατά το οποίο τα παιδιά να διδάσκονται τις ανθρωπιστικές αξίες; Την αξία της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, της αξιοκρατίας. Λέξεις σχεδόν άγνωστες για το σύνολο των μαθητών. Γιατί να μην μιλάει το σχολείο στα παιδιά για τους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο, για τον εκφοβισμό, για τον ρατσισμό, τη διαφορετικότητα; Όχι κύριοι, μην συνεχίζετε την υποκριτική στάση. Τα παιδιά δεν τα διδάσκονται αυτά στα σχολεία, δεν διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους, δεν οξύνουν την κριτική τους ικανότητα και δεν καλλιεργούνται πνευματικά. Τελειώνοντας το σχολείο ο σημερινός Έλληνας δεν έχει διδαχτεί ούτε τις μισές από τις βασικές αξίες της ζωής.
Πρέπει να γίνει άμεσα ένας επαναπροσδιορισμός αξιών. Το σχολείο ν' αφήσει στην άκρη για λίγο τον τεχνοκρατικό του χαρακτήρα και να ενισχύσει τον παιδαγωγικό. Μόνο αν επαναφέρουμε στη ζωή μας τις ανθρωπιστικές αξίες και επανατοποθετηθεί ο άνθρωπος εκεί που του αξίζει, θα αλλάξει κάτι σε αυτήν την κοινωνία και δεν θα υπάρχουν νέοι Άλεξ και νέοι Βαγγέληδες... Μέχρι τότε εμείς οι εκπαιδευτικοί...
...δυστυχώς αποτύχαμεν...
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2015/03/blog-post_734.html#ixzz3UkhaVCjk
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)